بررسي تحولات فضاهاي همسايگي از ميدان تا مركز محله در دوره قاجار و پهلوي

همسايگي بعد از واحد خانواده، از مهمترين اجزا و بنيادهاي زندگي اجتماعي است كه دگرگوني هاي پرشتاب اخير حيات آن را به خطر انداخته‌ است. با اينكه محلات به عنوان بستر اصلي اين پديدۀ اجتماعي شناخته‌مي‌شده‌اند ليكن در نگاهي فراتر شهرها نيز با سازمانيابي و سلسله مراتب خاص خود، موجب تقويت اين رفتار بوده‌اند. اما در طي چند سدۀ قبل، دگرگوني‌هاي بطن شهرها باعث شده تا به اين پديده‌ كمتر پرداخته ‌شود. هدف اين پژوهش يافتن عناصر بستر ساز اين رفتار اجتماعي است، چراكه شناخت و يافتن تحولات آنان به عنوان عناصر هويت بخش به شهرها و رفتارهاي اجتماعي در سده هاي پيشين، راه را براي اصلاح وضعيت كنوني شهرها هموار مينمايد. در راستاي رسيدن به هدف پژوهش با گردآوري اطلاعات از منابع كتابخانه‌اي و با استفاده از روش تفسيري – تحليلي به مقايسۀ عناصرِ بسترساز همسايگي پرداخته شده است. به منظور ساماندهي تصوير ارايه شده از اين فضاها، مقياس مورد نظر از ميدان، تا مركزمحله در نظر گرفته شده و براي فهم بهتر روند تحول در ارتباط با شرايط كنوني، مقايسه ي دو دوره قاجار و پهلوي مد نظر قرار گرفته است.آنچه در پايان پژوهش واضح است، تاثيرگذاري و تاثيرپذيري بسيار زياد شرايط اجتماعي- اقتصادي-فرهنگي هر دوره بر ساختار معماري آن به خصوص معماري فضاهاي همسايگي است اما آنچه نيازمند توجه است، حذف شدن يا به روز شدن هريك از عناصر، با ادبيات معماري همگون با ديگر عناصر است.