سيماهاي زمين¬شيميايي لانتانيدها در پهنه دگرساني جوزم (جنوب شهر بابك، استان كرمان)

Geochemical features of lanthanides in the Jozam alteration zone, (South of Babak city, Kerman province)

پهنه دگرساني جوزم (جنوب شهر بابك، استان كرمان) محصول جايگيري سنگ¬هاي آذرين ديوريتي، كوارتز مونزوديوريتي، و گابرودروريتي اليگوسن به سن اليگوميوسن به درون توف¬ها و سنگ¬هاي آتشفشاني با تركيب سنگ¬شناسي آندزيت و آندزي- بازالت ائوسن مي¬باشد. بر اساس مطالعات كاني¬شناسي، دگرساني‌هاي عمده قابل تشخيص در منطقه جوزم عبارتند از: (1) پروپليتيك، (2) فيليك، (3) پتاسيك، (4) سيليسي، و (5) اكسيد آهن. الگوي توزيع REEs به هنجار شده به كندريت دلالت بر تفريق و غني شدگي HREEs نسبت به LREEs در پهنه¬‌هاي دگرساني پتاسيك و سيليسي در مقايسه با پهنه¬هاي دگرساني پروپليتيك، فيليك و اكسيد آهن دارند. الگوي توزيع REEs نورماليزه شده به سنگ اوليه آتشفشاني، غني شدگي LREEs در پهنه دگرساني پتاسيك و تهي شدگي LREEs در پهنه دگرساني سيليسي را نشان مي¬دهد. همچنين، الگوي توزيع REEs به هنجار شده به سنگ¬هاي اوليه آتشفشاني تهي¬شدگي LREEs و HREEs را در پهنه دگرساني اكسيد آهن آشكار مي¬سازد. نتايج بدست آمده از بررسي¬هاي زمين¬شيميايي نشان مي‌دهند كه عواملي نظير تغييرات pH محلول‌هاي دگرسان كننده، Eh، تفاوت در ميزان شدت دگرساني، تغييرات دمايي، فرايند جذب سطحي و روبش، و نوع و فراواني يون‌هاي كمپلكس ساز نقش كنترلي مهمي در توزيع و تحرك لانتانيدها در سيستم دگرساني منطقه جوزم ايفا نموده¬اند.

The Jozam alteration zone (south of Babak city, Kerman province) is product of emplacement of diorite, quartz-monzodiorite, and gabbro-diorite igneous rocks to age of Oligo-Miocene into tuffs and volcanic rocks with lithological composition of andesite and andesi-basalt of Eocene age. Based on mineralogical studies, major alterations of distinguishable in the Jozam area are: (1) prophylitic, (2) phyllic, (3) potassic, (4) silicic, and (5) Iron oxide. The distribution pattern of REEs normalized to chondrite indicates differentiation and enrichment of HREEs relative to LREEs in potassic and silicic alteration zones in comparison with prophylitic, phyllic, and iron-oxide alteration zones. The distribution pattern of REEs normalized to volcanic precursor rocks show enrichment of LREEs in potassic alteration zone and depletion of LREEs in silicic alteration zone. Also, the distribution pattern of REEs normalized to volcanic precursor rocks reveal depletion of LREEs and HREEs in iron-oxide alteration zone. The obtained results from geochemical studies indicate that factors such as changes of pH of altering solutions, Eh, difference in amount of alteration intensity, temperature changes, sorption process and scavenging, and type and abundance of complexing ions have played the important controlling role in distribution and mobilization of lanthanides in alteration system of the Jozam area.