بررسي آلودگي‌هاي زيست‌محيطي عنصرهاي سنگين سمي در منطقه‌ آرپاچاي، شمال تكاب

ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺁﺭﭘﺎﭼﺎﻱ، ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﻪ 60 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮﻱ ﺷﻤﺎﻝ تكاب و 30 كيلومتري شمال باختر¬ﺗﺨﺖ ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ است. از نظر زمين شناسي، تمامي رخنمون‌هاي سنگي اين منطقه به اليگو-ميوسن تعلق داشته و متشكل از مجموعه سنگ‌هاي آتشفشاني، آتشفشاني-رسوبي و رسوبي هستند. رخنمون‌هايي از توده‌هاي نفوذي با تركيب گابرو بداخل اين مجموعه نفوذ كرده ‌است. آثاري از كانه¬زايي بصورت رگه‌هاي كوارتزي و پهنه¬هاي سيليسي حاوي كانه¬زايي سرب و روي (± طلا، نقره و مس) در داخل توده¬هاي گابرويي حضور دارند. نتايج آناليز نمونه¬هاي برداشته ¬شده از رسوبات آبراهه¬اي، تمركزهاي بالايي از عناصر آلوده¬كننده محيط زيست مانند سرب، روي، آرسنيك، آنتيموان، مس و كادميوم را در اين منطقه نشان داده است. فاكتور غني‎شدگي نشان مي‌دهد كه بيش‎ترين ميزان غني¬شدگي در منطقه‌ آرپاچاي مربوط به فلزهاي كادميوم، آرسنيك و سرب است. از نظر شاخص ¬زمين‌انباشتگي، فلزهاي روي، كادميوم، سرب و آرسنيك سبب آلودگي بخش وسيعي از منطقه‌ مورد مطالعه شده‌اند. نقشه‏هاي پراكنش فلزهاي سنگين نشان مي¬دهد كه آنومالي¬هاي عنصرها به‎طور عمده در بخش¬هاي شمال‌شرق و شرق منطقه مورد مطالعه متمركز مي‎باشند. اين نقشه‎ها نشان مي‌دهد كه آنومالي‎هاي عنصرهاي آرسنيك، آنتيموان، كادميوم، سرب، روي، مس و منگنز با يكديگر هم‎پوشاني دارند. كنترل نتايج به‏دست آمده از پردازش نمونه‎هاي ژئوشيميايي با شواهد صحرايي نشان‎دهنده اين است كه محل آنومالي‏هاي به‎دست آمده با محل رخنمون‏هاي زون‎هاي كانه‏دار هم‎پوشاني كامل دارند. علت تمركز فلزات يادشده در منطقه آرپاچاي ناشي از فعاليت‌هاي هيدروترمال و كاني¬سازي-هاي تشكيل ¬شده مرتبط با آنها است.