تعيين تحرك زيست محيطي عناصر خاكي نادر در باطله هاي سرباره ي ذوب مجتمع مس سرچشمه با استفاده از استخراج گزينشي يك مرحله اي

كارخانه ذوب مس سرچشمه بزرگ ترين توليد كننده مس در ايران است كه ساليانه بيش از 370000 تن سرباره توليد مي كند. در اين پژوهش ميزان تحرك زيست محيطي عناصر خاكي نادر در سرباره ذوب مجتمع مس سرچشمه از طريق روش هاي استخراج گزينشي يك مرحله اي با استفاده از محلول 43/0 مولار اسيد استيك و محلول 05/0 مولار EDTA تعيين گرديد. اين روش ها بر روي سرباره هاي تازه، سرباره هاي پودر شده در محل خردايش و الك كردن و همچنين رسوبات حاصل از فرآيند هوازدگي سرباره ها انجام شدند. غلظت عناصر خاكي نادر در نمونه هاي سرباره و محلول هاي استحراج شده با استفاده از روش ICP-MS در آزمايشگاه لب وست كشور استراليا اندازه گيري شد. مقايسه غلظت عناصر خاكي نادر در نمونه هاي مورد مطالعه با متوسط آن ها در كندريت نشان مي دهد كه عناصر خاكي نادر سبك نسبت به سنگين ها داراي غني شدگي بيشتري در سرباره ذوب مي باشند. غلظت جزء محلول استخراج شده اين عناصر ( با استفاده از محلول اسيد استيك و EDTA ) نسبت به آب رودخانه ها و شرايط عادي غني شدگي بالايي را نشان مي دهد. ميزان تحرك عناصر خاكي نادر در محلول اسيد استيك بمراتب بالاتر از محلول EDTA مي باشد. در محصولات هوازدگي باطله ها كه به صورت رسوبات تبخيري سفيد رنگ در بخش هاي هوازده آن ها ديده مي شوند، ميزان تحرك عناصر خاكي نادر به دليل pH قليايي اين محصولات، به مراتب پايين تر از باطله هاي خرد شده و يا باطله هاي تازه مي باشد.