اولين گزارش كاني زائي آناتاز در شيست هاي ميزبان كانسار سرب و روي انگوران

First report on the Anatase mineralization in the host schists of Angouran Pb-Zn deposit (NW Iran)

كانسار سرب و روي انگوران در ميان شيست هاي نئو پروتوزوئيك – كامبرين فروديواره و مرمرهاي فراديواره در بلوك انگوران قرار گرفته است. شيست هاي ميزبان كانسار سرب و روي انگوران از رخساره شيست سبز تا آمفيبوليت در تغيير مي باشند. شيست هاي ميزبان كانسار سرب و روي انگوران در فروديواره معدن از كوارتز شيست هاي سفيد تا سبز روشن بدون ماده معدني و شيست هاي مينراليزه تشكيل شده اند. شيست هاي مينراليزه سولفيدي بطور محلي شامل پيريت افشان با روتيل، تورمالين، كلريت و آرسنو پيريت هستند. در اين نوشتار كاني زائي آناتاز براي اولين بار در شيست هاي ميزبان كانسار سرب و روي انگوران گزارش مي گردد. شناسائي كاني آناتاز با استفاده از مطالعات مينرالوگرافي، طيف¬سنجي پراش انرژي پرتو ايكس (EDS) و اسپكتروسكوپي ليزر رامان انجام گرفته است. كاني آناتاز بيشتر بصورت انبوهه هاي عدسي شكل كوچك تر از يك ميليمتر از بلور هاي خوش وجه با اندازه هائي در حدود 20 ميكرومتر و در هم رشدي با كاني كلسيت و كوارتز مشاهده مي شود و بيشتر محدود به لاميناسيون هاي غني از فيلوسيليكات ها (كلريت) مي گردد. كاني آناتاز با توجه به رامان باند هاي اندازه گيري شده در محدوده هاي Cm-1144 و 398 و 517 و 639 به وضوح قابل تشخيص مي باشد. كاني زائي آناتاز در مجموعه سنگ هاي دگرگوني انگوران علاوه بر اينكه از ديدگاه كاني شناسي حائز اهميت است، از جنبه هاي پترولوژيكي و اقتصادي نيز مورد توجه مي باشد. از ديدگاه پترولوژيكي آناتاز از فاز هاي حرارت پائين و فشار پائين اكسيد تيتانيوم محسوب مي شود و به احتمال زياد در اثر تبديل كاني اسفن يا تيتانيت در شرايط غني از گاز دي اكسيد كربن تشكيل شده است. با توجه به گسترش كاني سازي آناتاز در شيست هاي ميزبان كانسار سرب و روي انگوران، اين كاني مي تواند بعنوان يكي از محصولات جانبي معدن مورد توجه قرار گيرد.

Abstract Angouran Pb-Zn deposit is hosted by the Neoproterozoic-Cambrian footwall quartzite schists and the hanging wall marble of the Angouran Block. The Angouran Block is a part of the metamorphic basement complex of the Sanandaj–Sirjan zone. The host schists change from green schist facies to amphibolite facies. The host footwall schist comprises of barren white to green quartz schist and mineralized schist. The mineralized schists are seen to consist of pyrite, rutil, tourmaline, chlorite and arsenopyrite. In this work, we describe for the first time an anatase mineralization in the host footwall schist of Angouran Pb-Zn deposit. Identification of anatase phases was carried out using reflected light microscopy, scanning electron microscopy, energy dispersive X-ray spectroscopy (EDS) and Raman spectroscopy. Anatase mineralization is limited to thin lamination of phyllosilicates (chlorites) and occurs in cumulated crystals (lens forms) intimately intergrown with calcite and quartz. The anatase crystals are commonly euhedral and ranging in size up to 20 μm. The Raman bands of 144, 398, 517 and 639 Cm-1 clearly indicate the existence of anatase. The anatase is the low-T and low-P TiO2 phase and their peseudomorph in the host schists of Angouran Pb-Zn deposit suggests that the anatase formed by alteration of sphene (titanite) at the field of CO2-pressures. The presence of anatase in the host schists may have an economic interest in Angouran Pb-Zn deposit.