بازخواني معناداري حيات در پرتو نفي پوچي در انديشه ملاصدرا

معناداري زندگي از مسائل مهم در فلسفه‌هاي معاصر به‌حساب مي‌آيد؛ اگرچه با اين عنوان در آثار فلاسفه قبل نيامده، اما محتواي آن در انديشه آنان مطرح بوده است. با بازخواني ديدگاه صدالمتألهين شيرازي به اين نتيجه مي‌رسيم كه وي در زمره انديشمنداني است كه از نظريه فراطبيعت‌گرايانه در حوزه معناي زندگي دفاع مي‌كند و به نفي پوچي و بي‌معنايي زندگي در آثار خود مي‌پردازد. باور به مبدأ و معاد و ارائه استدلال‌هاي موجه و معقول در اين دو حوزه خواه‌ناخواه حيات آدمي را معنادار جلوه داده و به معناداري زندگي او منجر خواهد شد. عمده مباحث صدرا در آثارش ذيل مباحث سعادت، خير و لذت ناظر به هدف‌مندي و هدف‌داري حيات مرتبط بوده كه خود اين مفاهيم از اركان اساسي در مسئله معناي زندگي مي‌باشند. نقد ديدگاه مقابل آن مسئله بي‌معنايي زندگي و طرف‌داري از پوچي را به دنبال دارد. در اين تحقيق با رويكرد تحليلي و توصيفي ابتدا به گزارش ديدگاه صدرا و در ادامه به تحليل و در پاره‌اي موارد بازخواني و حتي بازسازي ديدگاه او در نفي پوچي و بي‌معنايي از زندگي خواهيم پرداخت. رهيافت اصلي تحقيق آن است كه در باور صدرا پوچي چيزي جز خيال خام بشر در بي‌هدف دانستن خلقت نيست و هيچ استدلالي در وراي آن نهفته نمي‌باشد. مؤلفه‌هاي اصلي پوچ‌گرايي، نفي خدا، آخرت، هدف‌داري حيات و ناديده‌انگاشتن ابعاد وجودي انسان است. در برابر معناداري حيات در مراتب تشكيكي خود باور به وجود خدا و معاد و حقيقت مرگ و كرامت انساني را به دنبال دارد.