آسيب‌شناسي پژوهش در دوره‌هاي تحصيلات تكميلي با هدف بهبود و توسعه (مطالعه موردي: دانشگاه بوعلي همدان)

اين مقاله با هدف آسيب شناسي نظام پژوهش در دوره‌هاي تحصيلات تكميلي انجام شده است. بدين منظور چهار مانع سازماني، اقتصادي، فردي، و فرهنگي-آموزشي مورد بررسي قرار گرفت. پژوهش حاضر از نوع توصيفي - پيمايشي بوده و جامعه آماري آن نيز 3725 نفر از دانشجويان دوره‌هاي تحصيلات تكميلي مقطع كارشناسي ارشد و دكتراي دانشگاه بوعلي بودند كه بر اساس جدول مورگان، 350 نفر از طريق نمونه گيري تصادفي طبقه اي به عنوان نمونه تحقيق انتخاب شدند. ابزار جمع آوري اطّلاعات پرسشنامه محقّق ساخته بوده است كه پايايي وروايي آن قبل از جمع‌آوري داده‌ها مورد تأييد قرار گرفت. اين پرسشنامه بر مبناي طيف ليكرت 5 درجه اي با 37 سؤال بسته پاسخ بود. در تحليل داده‌ها از تي تك نمونه وتي مستقل همچنين آزمون فريدمن استفاده شد. تحليل يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه هر چهار مورد مطرح شده ( موانع فردي، سازماني، اقتصادي، فرهنگي- آموزشي ) از ديدگاه دانشجويان تحصيلات تكميلي دانشگاه بوعلي به عنوان مانع انجام پژوهش بوده است. در موانع فردي نداشتن تسلط كافي به زبان انگليسي بيشترين و بي علاقگي به امر پژوهش كمترين، در موانع سازماني عدم همكاري سازمان‌ها و واحدهاي اجرايي و اداري مرتبط پژوهش بيشترين و نداشتن مهارت لازم در جستجوي پايگاه‌هاي اطّلاعاتي و اينترنت كمترين، در موانع اقتصادي اختصاص بودجه ناكافي براي هريك از طرح هاي پژوهشي بيشترين و هزينه بالاي دسترسي به اينترنت كمترين، در موانع فرهنگي – آموزشي ارائه نشدن آموزش‌هاي مناسب در رابطه با پژوهش در مقطع كارشناسي بيشترين و پايين بودن جايگاه پژوهش در بين مسئولان دانشگاه كمترين موانع انجام پژوهش در دوره هاي تحصيلات تكميلي مي باشند. نتايج نشان داد كه هر چهار مانع از ديدگاه دانشجويان به عنوان عامل بازدارنده بوده است. بدين معني كه موانع بازدارنده فرهنگي - آموزشي در رتبه اوّل، اقتصادي در رتبه دوم، سازماني در رتبه سوّم، و فردي در رتبه چهارم قرار دارد. با توجّه به علاقه مندي بالاي موجود در بين دانشجويان نسبت به انجام فعاليّت‌هاي پژوهشي براي رفع موانع مذكور كنترل، نظارت دائم بر نحوه اجراي پروژه‌ها وطرح‌هاي پژوهشي، حذف كانال‌هاي موازي و سازماندهي مناسب مراكز تحقيقات (دولتي وخصوصي ) پيشنهاد مي‌شود. اشاعه فرهنگ پژوهش، ارتباط با مجامع علمي پژوهشي داخل و خارج كشور همچنين كوتاه نمودن مسير تصويب طرح‌ها راهكار ديگري براي رفع اين موانع است.