ترسيم نقشۀ تاريخ‌‌نگاري تحقيقات علوم زيستي ايران در نمايه استنادي علوم طي سال‌هاي 1990 تا 2010

پژوهش حاضر با هدف تحليل استنادي و ترسيم نقشۀ تاريخ نگاري تحقيقات حوزۀ علوم زيستي ايران در وب‌گاه علم، طي سال هاي 1990 تا 2010، انجام شد. پژوهش از نوع توصيفي - كاربردي و با استفاده از شاخص‌هاي علم‌سنجي انجام شد. در اين پژوهش، 7760 مدرك چاپ شده توسط نويسندگان حوزۀ علوم زيستي ايران، نمايه شده در نمايه‌ي استنادي علوم طي سال‌هاي 1990 تا 2010 مورد مطالعه قرار گرفت. نتايج نشان داد كه اين مدارك در نمايه استنادي علوم، 3483 استناد محلي و 28140 استناد جهاني دريافت نموده‌اند. ميانگين استناد به ازاي هر مدرك در تحقيقات علوم زيستي ايران بر اساس استناد جهاني 63/3 و بر اساس استناد محلي 45/0 است. به 50 درصد از مدارك مورد بررسي در نمايه استنادي علوم استناد نشده و حجم قابل توجّهي از منابع مورد استناد نيز خود استنادي بوده است. خوشه‎هاي شكل گرفته در نقشه تاريخ ‎نگاري علوم زيستي ايران بر اساس شاخص استناد محلي «ال سي اس» شامل 5 خوشه(ژنتيك باليني و سلول‎هاي بنيادي؛ علوم‎گياهي و سيستماتيك گياهي؛ بيوشيمي، بيوفيزيك، بيوتكنولوژي و فارموكولوژي؛ بيوشيمي و بيوفيزيك؛ و گياهان دارويي، فارموكولوژي و بيوتكنولوژي) و بر اساس شاخص استناد جهاني «جي سي اس» شامل 10 خوشه بود. تحليل خوشه‎هاي شكل گرفته نشان مي دهد كه موضوعات «سلول‎هاي بنيادي»، «ساختار پروتئين‎ها و آنزيم‎ها»، «استخراج داروهاي گياهي» و «بتا تالاسمي» جزو مسائل مهمّ و مطرح در اين حوزه است. زيرا در هر دو ساختار علمي بر اساس استنادهاي«ال‌ سي ‌اس» و «جي‌ سي ‌اس»، خوشه بزرگي به اين موضوع‎ها اختصاص يافته بود. از بين دانشگاه‌ها و مؤسّسات كشور نيز، دانشگاه‌هاي تهران، علوم پزشكي تهران، و تربيت مدرس از وضعيت بهتري نسبت به بقيه دانشگاه‌ها برخوردارند. اضافه بر اين، در ميان 20 مدرك اثرگذار و مورد استفاده و استناد نويسندگان حوزه علوم زيستي ايران، مدرك ايراني يافت نشد.