تجلي فرهنگ دينداري و تشيع در شاهنامه فردوسي

شاهنامه اثر طبع يكي از برجسته ترين شاعران ايران اسلامي، ابوالقاسم فردوسي است كه تمامي اديبان و شاعران سترگ ايران، از سنايي و عطار گرفته تا سعدي و حافظ و .. اديب پيشاوري و ديگران، براي اندوختن مايه هاي علمي و تاريخي و نيز تشحيذ طبع خويش، از اين كتاب بهره فراوان گرفته اند. مطالعه شاهنامه، چشمه هاي ادب و هنر را در ضمير مستعدان جاري و جوشان مي سازد و به ويژه جوهر حماسه را در اعماق ذهن در خوانندگان رسوخ مي دهد. فردوسي، به معني تمام كلمه، شاعر «ملي» ايران است. آمال و افكار، دين و مذهب، زبان و شيوه بيان ايرانيان از شاهنامه نيرو مي گيرد. استاد توس، عمده دوران تدوين شاهنامه را در قرن چهارم هجري سپري كرده است. قرن چهارم، اوج دوران شكوه و شكوفايي تمدن اسلامي است. فردوسي بنياد سترگ حماسه سراي اين مرز و بوم است و در تجسم اسطوره هاي ايراني جهت احياي هويت فرهنگي و ملي و اعتلا بخشيدن به ارزشهاي انساني و آرماني بر مبناي آيين مذهبي، مقام اول را به خود اختصاص مي دهد. برخي متفكرين و انديشمندان علم اساطير بيان مي دارند كه اسطوره و دين همانندي هاي بسياري دارند. نگاه فردوسي در شاهنامه به اسطوره و دين، تلفيقي از واقع بيني و آرمان گرايي است. فردوسي بين اسطوره هاي اهريمني و اهورايي فرق مي-گذارد و اين گونه حقايق ماورايي را در زبان رمزي و تمثيلي و در قالب اسطوره بيان مي نمايد. در انديشه فردوسي مهر جاودانگي بر پيشاني اسطوره هاي درخشان و مثبت چون فريدون، سياوش، گيو، كيخسرو و ... نهاده مي شد و نيز اعتقاد او به خداي واحد بر مبناي دين ابراهيمي، قطعاً يكي از علل ماندگاري شاهنامه بر تارك اساطير جهان مي باشد. در مقاله حاضر، به بررسي اين موضوع در شاهنامه پرداخته شده است.