تأثير آيات قرآن كريم بر ابيات همام تبريزي

بخش عظيمي از دريافت معاني و مفاهيم، درك ظرايف و دقايق، نيز بهره مندي از التذاد معنوي در هر اثر ادبي همانا در گروِ فهم اشارات و تلميحات آن است. بي هيچ ترديد، هرچه در اين خصوص آشنايي بيشتر و عميق تري حاصل شده باشد، خواننده ي اثر هم لذت بيشتري خواهد برد و تناسبات گونه گون ميان كلمات و معاني را بهتر در خواهد يافت. به طور كلي مي توان گفت هرچه به زمان حال نزديك مي شويم فهم اشارات نيز آسان تر به نظر مي رسد. در حقيقت، بسياري از آيات قرآني و احاديث نبوي در ديوان همام تبريزي اين ويژگي را دارد كه با وجود ايجاز و اختصار، به يك اشاره نكته ها مي نماياند. بي شك گوهر آن معاني بدون تدبّر و ممارست در قرآن كريم و احاديث بر همه كس دستيافتني نيست. از سوي ديگر، عرصه ي اشارات وتلميحات در ادبيات پارسي بسيار گسترده است. همام يكي از شاعران توانمند ادب پارسي به شمار مي رود كه از محضر بزرگان علم و ادب روزگار خويش بهره ها برد تا در خِيل علما وعرفاي زمانه اش وارد شد؛ بدين گونه جنبه ي علم وعرفان وي بر هنر شاعري اش غالب بوده است. او در فنون ادب از جمله شعر و انشاي فارسي و عربي، محاوره و حُسن خط از بزرگان زمان محسوب مي شد. همچنين احاطه ي او بر علوم ديني به ويژه تفسير، روايت، احاديث، فقه و غيره سبب شده آثارش به ويژه ديوان او سرشار از تلميحات واشارات گوناگون باشد. مبادي و سرچشمه هاي فرهنگ پيوسته ي ايران، از ديرباز با باورها، داستان ها و اسطوره هايي پيوند يافته كه هركدام مبيّن نيازي خاص و بازتاب آرزويي ملي و جهت يافته بوده است. دراين مقاله به اشاره ها و تلميحات آيات قرآن كريم در ديوان همام تبريزي پرداخته شده است.