نوروزنامه ي خيّام وتأثير آن در اشاعه ي زبان فارسي و فرهنگ ايراني

«نوروزنامه» مشهورترين اثر خيام نيشابوري است كه حدود سال 495 قمري نگاشته شده است. پس از دو قرن سكوت، اگرچه اكثر دولت هاي قرونِ اوليه ايرانِ اسلامي، از ترك تباران خطه ي خراسان بزرگ بودند امّا اشاعه ي فرهنگ ايراني با بهترين ابزار يعني؛ زبان فارسي، هميشه در دستور كار قرار داشت تا هر سلسله اي به نوبه خود در بازسازي و احياي رونق، اقتدار و شكوه گذشته ايران، سهمي داشته باشد. بنابراين؛ همّت بر جذب و تشويق دانشمندان، اديبان، شاعران و... سر لوحه ي كار فرهنگ دوستي و تمدن پروري شاهان قرار مي گرفت. از ميان شعراي ايران زمين، عنوان «حكيم» تنها به پنج تن تعلّق يافته كه يكي از آن ها «خواجه، حكيم، فيلسوف الوقت، سيد المحققين، ملك الحكما عمر بن ابراهيم الخيام رحمه الله عليه» است. پرسش اصلي مقاله ي حاضر اين است: از ميان انبوه آثار و مآثر خيام، نوروز نامه ي وي تا چه حد در رشد و اعتلاء زبان فارسي و گسترش فرهنگ ايراني تأثير داشته است؟ فرض مطرح بر اين است: با توجه به موضوعات و مباحث بخش هاي مختلف كتاب نوروزنامه و نيز عبارات و اصطلاحات مربوط به پيدايش جشن نوروز و زبان و فرهنگ ايران، سهم درخور توجهي از آنِ اين كتاب است. بديهي است كار اين مقاله به روش تحقيق، ادبي ـ تاريخي؛ جمع آوري مطالب، كتابخانه اي و تدوين آن به صورت توصيفي ـ تحليلي انجام گرفته است.