رجز شيوه ممتاز جنگ رواني در شاهنامه

شاهنامه فردوسي، يك اثر حماسي برجسته است و از ويژگي هاي مهم آثار حماسي شرح نبردها و دلاوري هاي مختلف اقوام گذشته است و همچنين پرداختن به جنگ هاي گوناگون./بي شك جنگ، شگفت انگيزترين پديده اجتماعي است كه شاهنامه فردوسي از آن مستثني نيست. يكي از اجزاء مهم جنگ شيوه جنگ كردن است كه امروزه به آن تاكتيك گفته مي شود از تاكتيك هاي مهم و برجسته جنگي در شاهنامه مي توان به جنگ رواني اشاره كرد كه حتي در ابتدايي ترين داستان هاي شاهنامه هم آنجايي كه جنبه اسطوره و افسانه دارد هم به چشم مي‌خورد جنگ رواني جنگي به قدمت تاريخ است كه بسياري از كشورها را به ورطه آشفتگي و تنش كشانده و اسيراضطراب رواني كرده حكيم توس در اين اثر گران سنگ خود به روشهاي مختلف جنگ رواني اشاره كرده و در داستان‌ها از آنها بهره جسته است از جمله: غافلگيري، رجز، تفرقه، تبليغات، تصويرسازي از دشمن و ... كه از آن ميان مي‌توان رجز را برجسته‌ترين شيوه جنگ رواني برشمرد كه فردوسي در جاي جاي داستانها، به خصوص در قسمت پهلواني از آن به منظور تضعيف روحيه حريف بهره برد. رجز نخستين مرحله از جنگ است كه شاهان، پهلوانان و سرداران در شاهنامه از آن استفاده كرده‌اند و در سه قالب، تحقير، تهديد و تفاخر نمود بارز دارد. رجز در شاهنامه محدود به دو يا سه بيت نمي‌شود و شامل چندين بيت دوسويه است ابتدا يكي از پهلوانان به رجزخواني مي‌پردازد سپس حريف در جواب او رجز مي‌خواند و از توانايي‌هاي خود سخن به ميان مي‌آورد. يا او را تحقير و تهديد مي‌نمايد.