بن مايه‌هاي ادب پايداري در شعر مشروطه

مقاومت و پايداري از جمله مباحثي است كه از ديرباز در ادب ملتها و اقوام گوناگون مطرح بوده و به همين خاطر برخي از پژوهشگران ادبي، تاريخچه‌ي ادب پايداري را به درازناي تاريخ بشري مي‌دانند، شعر پايداري در ادبيات فارسي، در قرن اخير نمود ويژه‌اي يافته است. جلوه بارز ادبيات پايداري معاصر در كشورهايي رخ نموده كه به طور مستقيم تحت تأثير و نفوذ دولتهاي استعمارگر غرب يا استبداد داخلي قرار داشته‌اند. ايران در عصر مشروطه نيز در چنين شرايطي مي‌زيست، اين امر و آشنايي مردم با حقوق فردي و اجتماعي خود در عصر مشروطه سبب شد تا بستر و زمينه براي رشد و گسترش ادب پايداري فراهم گردد. مقاله حاضر در صدد است تا به شيوه‌ي توصيفي ـ تحليلي و روش كتابخانه‌اي گردآوري داده‌ها و با بررسي اشعار مهم‌ترين شاعران عصر مشروطه، به يكي از بارزترين نمود‌هاي ادب پايداري در اشعار آنها، يعني وطن دوستي و دفاع از مام ميهن پرداخته و بدين سان مضامين ادب پايداري در اشعار آنها را در اين چارچوب مشخص نمايد. مبارزه با استبداد داخلي، دفاع از آزادي و از جمله آزادي زنان، آزادي مطبوعات، آزادي بيان، آزادي قلم، دفاع از مظلومان و مبارزه با استعمار خارجي از مهم‌ترين مضامين پايداري است كه در اين زمينه مورد بررسي قرار گرفته و ديدگاه‌ مهم‌ترين شاعران مشروطه به آن مورد بررسي قرار گرفته است.