بحران آب دشت مشهد، عوامل، پيامدها و راهكارها

مديريت منابع آب به ويژه آب هاي زيرزميني، در مناطق خشك و نيمه خشك از اهميت خاصي برخوردار است. عوامل مختلف طبيعي و انساني در چند دهه اخير باعث ايجاد شرايط بحراني و افت سطح آب هاي زيرزميني در بيشتر منطقه هاي كشور از جمله استان خراسان رضوي شده است. سالانه بيش از يك ميليارد متر مكعب از منابع آب زيرزميني محدوده مطالعاتي مشهد برداشت مي شود .نشست سطح زمين ناشي از افت سطح آب هاي زيرزميني در بخش هاي از اين دشت به طور محسوس مشاهده مي گردد. براي بررسي بحران افت سطح آب زيرزميني در اين دشت از تراز سطح آب در طي دوره زماني 1360 تا 1393، داده هاي اقليمي،داده هاي منابع آب زيرزميني (چاه، چشمه و قنات) و بررسي نقش كمي و كيفي سازندهاي زمين شناسي و زمين ساخت بر منابع آب زيرزميني استفاده شده است. در طول دوره هاي آماري در دو مقطع كاهش سطح آب زيرزميني مشاهده مي شود كه برداشت بي رويه از منابع آب زيرزميني، حفر زياد چاه، كاهش ريزش هاي جوي و خشكسالي هاي اخير عوامل اصلي آن بوده است. با بررسي انجام شده سطح آب زيرزميني دشت مشهد در طول 29 سال، 23 متر افت داشته است كه از مهم ترين عوامل آن برداشت بي رويه مي باشد. كه باعث فرونشست و پيش روي آب هاي شور به سمت آب هاي شيرين و... دردشت مشهد شده است. بنابراين ضروري است كنترل فرونشست دشت را از طريق تغذيه و حفظ تراز آب زيرزميني به عنوان يك استراتژي در نظر گرفت و بهره برداري از آب هاي زيرزميني كنترل شده تا از پايين آمدن كيفيت آب در آبخوان دشت جلوگيري شود و همچنين تغذيه سفره آب هاي زيرزميني در قالب طرح هاي تغذيه مصنوعي و پخش سيلاب در مناطق مستعد و كنترل سيلاب در مناطق با سيل خيزي زياد و خيلي زياد كه در سرشاخه-هاي حوزه قرار دارند، توصيه مي شود.