بحران آب در دشت كاشمر، عوامل، پيامدها و راهكارها

رشد فزآينده جمعيت و افزايش تقاضا به آب سبب بهره برداري بي رويه از منابع آب سطحي و زيرزميني و به تبع آن كمبود شديد آب در بيشتر مناطق كشور گرديده است. در اين راستا آب زيرزميني به عنوان يك منبع استراتژيك و قابل دسترس، نقش مهمي را در تأمين مصارف مختلف شرب، صنعت و كشاورزي ايفا مي نمايد. بهره برداري زياد از آب هاي زيرزميني بيشتر دشت هاي كشور، موجب افت شديد سطح آب زيرزميني گرديده است. دشت كاشمر يكي از مهم ترين دشت هاي حاصلخيز استان خراسان رضوي است. توسعه سريع كشاورزي همراه با رشد سريع جمعيت و افزايش تياز آبي در دهه هاي اخير سبب برداشت بي رويه و افت سطح آب زير زميني اين دشت شده است. افت ممتد سطح آب زير زميني سبب شده تا اين دشت در زمره دشت هاي بحراني استان قرار گيرد.تشست سطح زمين ناشي از افت سطح آب هاي زير زميني در بخش هاي غربي اين دشت به طور محسوس مشاهده مي گردد. در اين تحقيق به بررسي همه جانبه دشت كاشمر به عنوان دشتي كه با افت محسوس سطح آب زير زميني همراه بوده پرداخته شده است. براي بررسي بحران افت سطح آب زير زميني در اين دشت از تراز سطح آب در طي دوران 1367 تا 1393، داده هاي اقليمي، خشكسالي، بررسي فعاليت هاي تكتونيكي و آمار محصولات تحت كشت دشت، استفاده شده است. با بررسي هاي انجام شده سطح آب زير زميني دشت كاشمر در طول دوره آماري افت سطح داشته است كه عواملي چون كشاورزي، تكتونيك و برداشت بي رويه از چاه هاي حفر شده (مهم ترين عامل) در اين ميزان افت بيشترين دخالت را داشته اند.. بنابراين ضروري است كنترل فرونشست دشت را از طريق تغذيه و حفظ تراز آب زيرزميني به عنوان يك استراتژي در نظر گرفت و بهره برداري از آب هاي زيرزميني كنترل شود.