بررسي تاثير توسعه افقي شهري بر بحران آب (نمونه موردي: شهر بيرجند)

در دهه هاي اخير شهر ها و محدوده هاي شهري در مدت كوتاهي به صورت بي برنامه به چندين برابر وسعت اولية خود رشد كردند. توسعة آن ها در قطعاتي مجزا، بدون برنامه ريزي و جسته و گريخته به الگو ي گستر ش يا پراكنش افقي (sprawl) شهري معروف شده و منشأ بسياري از مشكلات در شهرهاي در حال توسعه و توسعه يافته شده است. شهر بيرجند كه شهر مورد مطالعه در اين پژوهش انتخاب شده نيز از اين مقوله مستثنا نيست. در اين تحقيق با به كارگيري آمار و اطلاعات موجود از روش توصيفي-تحليلي استفاده شده است. ابتدا با بهره گيري از سه روش تحليل تراكم جمعيت ، نقشه شهر در دوره هاي مختلف و مدل هلدرن ميزان گسترش افقي بيرجند اندازه گيري، سپس آثار گسترش افقي اين شهر بر محيط زيست بررسي شد .نتايج پژوهش نشان مي دهد كه رشد افقي سريع و بي برنامة به بحران هاي زيست محيطي، به ويژه در منابع آبهاي سطحي و زيرزميني شهر بيرجند در دهه هاي اخير منجر شده است. اين مهم كه با استفاده از نرم افزار GIS مورد تحليل قرار گرفته ، نتيجه مي دهد كه توسعة جسته گريختة مناطق شهري و صنعتي حومة شهر بيرجند، به صورت مستقيم و غير مستقيم سبب تخريب و نابودي منابع آبي منطقه شده است كه با نابودي اين منابع آبي پايدار و بروز بحران كم آبي در شهر، از روش هاي جديد، كه مستلزم هزينه گزاف، مانند حفر چاه هاي عميق و...كه عمدتاً ناپايدارند، استفاده مي شود. در حال حاضر با وجود صرف هزينة زياد براي تأمين آب شرب، هنوز هم اين شهر با مشكل كمبود آب مواجه است.