بررسي تطبيقي عيوب پادشاهان در قابوس‌نامه، سياست‌نامه، مرزبان‌نامه و كليله و دمنه

انسان ذاتاً موجودي اجتماعي است و هرگاه جمعي را تشكيل مي دهد فوراً براي خود كسي را به عنوان رهبر تعيين مي كند امّا هر كسي را شايستۀ رهبري و امارت نمي‌داند. اصولاً افرادي براي رهبري انتخاب مي‎شوند كه مورد تأييد جمع باشند، اغلب اين افراد داراي برتري‎ها و ويژگي‎هاي خاص هستند كه اين ويژگي‎ها در نظر هر جمع، متفاوت است. برخي جوامع، افراد قدرتمند را تأييد مي‎كنند تا تحت حمايت او بتوانند به راحتي زندگي كنند و برخي افراد بااصل و نسب و داراي ويژگي‎هاي اخلاقي پسنديده را مورد توجّه قرار مي‎دهند و در بعضي گروه‌ها افراد متموّل انتخاب مي‎شوند. در كتاب‌هاي مورد بررسي، امارت و پادشاهي بر مردم بر اساس فرّ الهي است كه همواره دور سر پادشاهان ايراني چون هاله‎اي از نور مي درخشد و امر خلافت يك تأييد آسماني است؛ بنابراين پادشاه به عنوان خليفه بايد عاري از هرگونه عيب باشد چرا كه رفتار مردم متناسب با رفتار و كردار او، شكل مي‎گيرد. بدين جهت پژوهش حاضر سعي دارد به مهم‌ترين عيوب پادشاهان در كتاب‎هاي چهارگانه ذكرشده بپردازد و شباهت‌ها و تفاوت‌هاي مطالب مطرح شده در مورد عيوب شاهان را بيان نمايد.