ارزيابي و تحليل تحولات جمعيت و سكونت سكونتگاه هاي حريم كلانشهر تهران و گسترش اسكان غيررسمي

فرآيندهاي متداول سريع شهرنشيني به شكل نامطلوبي آينده ي شهرها را در جهان در حال توسعه تحت تأثير قرار داده است. توسعه ي شهري در برخي مناطق جهان به مترادفي براي اين نوع شهرنشيني هاي برنامه ريزي نشده تبديل شده است كه مانع از افزايش نقش شهرها در موفقيت هاي اجتماعي، توسعه ي اقتصادي و توليد ثروت مي شود. اسكان غيررسمي يكي از بارزترين چهره هاي فقر شهري در اكثر شهرهاي مهاجرپذير كشورهاي جهان سوم و بالاخص ايران مي باشد. در اين ميان شهر تهران به دليل پيچيدگي هاي اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي علاوه بر مشكلات حاد زيست محيطي در محدوده و حريم كلانشهر، ديگر مسايل از قبيل تمركز جمعيت و فعاليت، تداخل سكونت و فعاليت، هجوم شديد توسعه كالبدي به اراضي زراعي و شكل گيري و رشد سكونتگاه هاي غيررسمي را مي توان بر شمرد كه مشكلات اين محدوده را تشديد مي كند. گواه اين مورد نرخ رشد جمعيت در دوره 1390-1385 شهر تهران كه 1.1 درصد در سال است. حال آنكه در همين دوره رشد شهرهاي واقع در حريم به 4.5 درصد در سال يعني بيش از چهار برابر رشد شهر تهران مي رسد. پژوهش حاضر به بررسي تحولات كلانشهر تهران و سكونتگاههاي پيرامون آن(واقع در حريم) و گسترش اسكان غيررسمي مي پردازد. روش پژوهش توصيفي- تحليلي و روش گردآوردي اطلاعات كتابخانه اي و مشاهده اي و براي شناسايي الگوهاي فضايي نقاط سكونتگاهي از روش هاي درونيابي و تخمين تراكم كرنل در محيط سامانه اطلاعات جغرافيايي استفاده شده است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد پهنه هاي تراكم جمعيت در حريم شهر تهران به از جنوب غرب به سمت غرب حريم در حال جابجايي مي باشد كه اين موضوع به دليل افزايش جمعيت شهرهاي شهريار، شهرقدس و صباشهر در افق 1405مي باشد. در واقع مي توان گفت اكثر مسايل موجود در كلان شهر تهران و سكونتگاه هاي پيرامون آن ناشي از ناكارآمدي‌هاي ملي و محلي مديريت آنها است و تحقق و توفيق هر گونه آلترناتيو به عنوان ساز و كار مديريت و برنامه ريزي حريم كلانشهر تهران، در گرو ايجاد سازو كار هايي براي حكمروايي يكپارچه منطقه اي و شناسايي و مديريت مسائل فرابخشي مي باشد.