زيست پذيري رهيافتي نوين جهت ساماندهي سكونتگاه هاي غير رسمي نمونه موردي محلات غيررسمي كلانشهر كرج

اسكان غير رسمي از جمله پديده هاي ناشي از گسترش شهرنشيني سريع و از جلوه هاي بارز فقر شهري است كه در شكلي برنامه ريزي نشده، خودرو، فاقد مجوز ساختمان و برنامه رسمي شهرسازي با تجمعي از قشرهاي كم درآمد و سطح نازلي از كميت و كيفيت زندگي درون يا مجاور شهرها ظاهر شده است. به عبارتي اسكان غير رسمي در زمره سكونتگاه هايي قرار دارند كه همزمان صحنه شكل گيري، رشد و تداوم فرصت ها و تهديدهايي هستند كه كيفيت زيست و نحوه تامين نيازهاي ساكنان را تحت تاثير قرار مي دهد. از يك سو انبوهي از مسائل و مشكلات كالبدي، اقتصادي، اجتماعي از جمله دسترسي به خدمات موجود در شهرها و از سوي ديگر تهديد هاي بوم شناختي از سوي شهر و جذب جمعيت مهاجر و عوارض ناشي از آن، شرايط پيچيده اي را در اين سكونتگاه ها به وجود آورده كه باعث مي شود، بررسي پايداري و زيست پذيري محلات غير رسمي از اهميت خاصي برخوردار باشد. زيست‌پذيري به معناي وضعيت و شرايطي عيني و ذهني است كه در آن ملزومات اجتماعي، اقتصادي، كالبدي، زيست محيطي به منظور آسايش و رفاه درازمدت آحاد جامعه فراهم مي گردد. زيست پذيري كه با پشتيباني نظريه توسعه پايدار جامعه را با ابعاد اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي مورد تحليل قرار مي دهد در همين راستا هدف پژوهش حاضر بررسي زيست پذيري و ساماندهي محلات غير رسمي كلانشهر كرج(حيدر آباد، حصارك بالا، حصارك پايين و اسلام آباد) با رويكرد زيست پذيري مي باشد. بنابراين پژوهش حاضر از نظر نوع هدف كاربردي و به لحاظ ماهيت توصيفي - تحليلي است. نتايج پژوهش نشان مي دهد محلات مورد بررسي به طور كلي با توجه به شاخص ها و ابعاد زيست پذيري (كالبدي، اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي) در شرايط نامطلوبي قرار دارند. به طوري كه براساس رتبه بندي اكونوميست زيست پذيري محلات مورد مطالعه بالاي 50 درصد در شرايط غيرقابل قبول قرار گرفته است. در اين ميان محله حيدرآباد در سه بعد كالبدي، زيست محيطي و اقتصادي بالاترين ميانگين نمره را نسبت به محلات ديگر كسب كرده و محله اسلام برعكس حيدرآباد در سه كالبدي، زيست محيطي و اقتصادي كمترين ميانگين نمره را به خود اختصاص داده است. نتايج رتبه بندي محلات با مدل تاپسيس هم نشان مي دهد كه محله اسلام آباد با امتياز 223/0 پايين ترين رتبه و حيدرآباد با امتياز 815/0 بالاترين رتبه را در ميان محله هاي مورد مطالعه به خود اختصاص داده اند.