مقايسه تصوير بدني، عزت نفس و نقش جنسيتي در ورزشكاران پرورش اندام مصرف كننده و عدم مصرف كننده مواد آنابوليك

مقدمه: يكي از مسايل و مشكلات موجود در ورزش، خصوصا رشته هاي ورزشي قدرتي مانند بدنسازي، پاور ليفتينگ و وزنه برداري توجه زياد ورزشكاران به مسايل حاشيه اي مانند بهبود شكل ظاهري بدن به وسيله افزايش حجم و توده عضلاني مي باشد كه باعث افزايش شيوع اختلالات تغذيه اي و عادت به مصرف داروهاي نيروزا در بين جوانان و نوجوانان گرديده است. يكي از نمونه هايي كه ورزشكاران براي بالا بردن توان ورزشي و زيبايي اندام از آن به طور گسترده در محيط هاي ورزشي استفاده مي كنند مواد آنابوليك است بر همين اساس هدف از پژوهش حاضر مقايسه تصوير بدني، عزت نفس و نقش جنسيتي در ورزشكاران پرورش اندام مصرف كننده و عدم مصرف كننده مواد آنابوليك بود. روش شناسي: روش پژوهش حاضر از نوع علي-مقايسه اي بود جامعه آماري پژوهش شامل كليه ورزشكاران پرورش اندام شرق تهران در سال 1394 بودند كه بر اساس نمونه گيري خوشه اي، 150 نفر ورزشكار با ميانگين (سني9/8 ±. 2/27 و سابقه ورزشي 5/6 ± 11) به صورت تصادفي از باشگاه هاي ورزشي شرق تهران انتخاب شدند. ابزار هاي به كاربرده شده شامل سه پرسشنامه خود توصيف گري بدني، عزت نفس روزنبرگ، نقش جنسيتي بم به همراه ضميمه اي از پرسشنامه دموگرافيك بود كه در باشگاه هاي ورزشي توسط دو گروه از ورزشكاران عادي و مصرف كننده مواد آنابوليك تكميل گرديد. براي تجزيه و تحليل داده از آمار توصيفي و تحليل واريانس چند متغيره توسط نرم افزار Spss 20 استفاده شد. نتايج: نتايج تجزيه و تحليل نشان دادند كه مصرف كنندگان مواد آنابوليك در تصوير بدني و سه زير مولفه (ظاهر بدني، صلاحيت ورزشي وخود پنداره بدني كلي) به همراه نقش جنسيتي مردانه تفاوت معناداري با گروه ديگر دارند (05/0 p) ولي در متغير عزت نفس تفاوت معناداري ميان مصرف كنندگان مواد آنايوليك و گروه ديگر مشاهده نشد (123/0 p). بحث و نتيجه گيري: به طور كلي مصرف مواد انابوليك علاوه بر نقش فيزيولوزي كه در بدن ايفا مي كند اثرات رواني مخربي را نيز بر دستگاه روان ورزشكاران مي گذارد. ورزشكاران مصرف كننده مواد آنابوليك با بهبود ويژگي هاي جسماني و عزت نفس ناشي از آن، اشتغال ذهني و حساسيت بالايي نسبت به بدن خود پيدا مي كنندكه موجب تغيير تصوير بدني در آنها مي شود. همين امر سبب مي شود كه ورزشكاران براي نگه داشتن تصوير بدني ايده ال خود به مصرف پي در پي مواد انابوليك روي آورده و با توجه به اثرات فيزيولوژيكي اين مواد، نقش هاي جنستي مردانه مانند خشونت و قدرت جسماني را در خود بالا ببرند كه احتمال ارتكاب رفتارهاي پر خطر را در انها افزايش مي دهد. درهمين راستا، يافته هاي پژوهش حاضر حاكي از آن دارد كه به منظور بهبود و پيشگيري از مصرف مواد آنابوليك توجه به تغيير برداشت ورزشكاران از مولفه هاي تصوير بدني خود و هم چنين نقش هاي جنسيتي مي تواند امري ضروري باشد. منابع Tabitha, B., Skarberg, K., Engstrom, I. (2013). Eating disorders and anabolic androgenic steroids in males - similarities and differences in self-image and psychiatric symptoms. Bjork et al. Substance Abuse Treatment, Prevention, and Policy 2013, 8:30-42 Jansen T., Habze. J (2012). Retrospective 30-year follow-up study of former Swedish-elite male athletes in power sports with a past anabolic androgenic steroids use: a focus on mental health. Br J Sports Med doi: 10.1136.