اثر فعاليت بدني و ميدان الكترومغناطيسي كم فركانس (ELF) تلفن همراه بر فعاليت حركتي موش آزمايشگاهي

مقدمه: امروزه استفاده فراوان از تلفن هاي همراه، نگراني ها را درباره اثرات بيولوژيكي ميدان‌هاي الكترومغناطيسي اين وسيله ارتباطي بر ارگانيسم انسان، به ويژه سيستم عصبي و فعاليت حركتي فزوني بخشيده است. پژوهش حاضر با هدف بررسي نقش فعاليت بدني در تعديل اثرات ميدان الكترومغناطيسي كم فركانس ناشي از تلفن همراه بر فعاليت حركتي موش آزمايشگاهي انجام شد. روششناسي: تعداد 56 رت بالغ با ميانگين وزني 200 گرم به صورت تصادفي در هفت گروه فعاليت بدني بلند مدت و كوتاه مدت، كنترل، ميدان الكترومغناطيسي، شَم، مداخله فعاليت بدني بلند مدت- ميدان الكترومغناطيسي و مداخله فعاليت بدني كوتاه مدت- ميدان الكترومغناطيسي تقسيم شدند. گروه فعاليت بدني كوتاه مدت و بلند مدت به ترتيب، يك هفته و يك ماه هر روز به مدت 30 دقيقه روي تردميل به دويدن پرداختند. گروه ميدان الكترومغناطيسيِ كم فركانس نيز به مدت يك ماه هر روز به مدت سه ساعت در دستگاه شبيه ساز امواج تلفن همراه در معرض تابش امواج قرار گرفتند. در گروه هاي مداخله فعاليت بدني- ميدان الكترومغناطيسي، بعد از قرارگيري موش ها در دستگاه شبيه ساز امواج تلفن همراه، جهت اجراي پروتكل دويدن، به روي تردميل منتقل مي شدند. جهت ارزيابي فعاليت حركتي موش‌ها (شاخص هاي مسافت طي شده، مدت زمان حركت و سرعت حركت) از دستگاه اوپن فيلد استفاده گرديد كه در آن حركت موش از طريق سيستم رديابي خودكار مورد ارزيابي قرار مي‌گرفت. از آزمون تحليل واريانس چندمتغيره (مانوا) و آزمون تعقيبي توكي در سطح (05/0≥P) براي تحليل داده ها استفاده شد. نتايج: يافته ها نشان داد، ميدان الكترومغناطيسي كم فركانس تلفن همراه مي‌تواند فعاليت حركتي موش هاي در معرض امواج را به طور معني‌داري كاهش دهد. از طرف ديگر فعاليت بدني بلند مدت و كوتاه مدت با شدت پايين به طور معني‌داري فعاليت حركتي موش هاي تمرين كرده را افزايش داد. در ادامه يافته هاي تحقيق در گروه هاي تركيبي نشان داد، اگرچه فعاليت بدني تا حدودي كاهش فعاليت حركتي ناشي از ميدان‌هاي الكترومغناطيسي را بهبود بخشيد اما اين بهبود معني دار نبود. همچنين يافته هاي تحقيق نشان داد، بين گروه‌هاي تحت تابش و داراي فعاليت بدني با گروه‌هاي فعاليت بدني تفاوت معني‌داري وجود ندارد. بحث و نتيجهگيري: تحقيقات پيشين نشان مي دهد كه ميدان‌هاي الكترومغناطيسي از طريق تغيير در ميزان فعاليت گيرنده هاي دوپامينرژيك و غلظت داخل سلولي يون كلسيم موجب تغيير فعاليت حركتي موش‌ها مي‌شوند. يافته‌هاي تحقيقات قبلي در اين زمينه متناقض مي‌باشد، به طوري كه برخي افزايش و برخي ديگر كاهش در فعاليت حركتي را گزارش كرده‌اند. در مجموع يافته‌هاي تحقيق حاضر نشان مي‌دهد كه ميدان‌هاي الكترومغناطيسي تلفن همراه مي‌توانند جبنه‌هايي از فعاليت حركتي را تحت تاثير قرار دهند. با اين وجود و با دانش كنوني مكانيسم دقيق اثر ميدان‌هاي ELF بر ارگانيسم موجودات زنده به طور كامل مشخص نمي‌باشد. شاين و همكاران (2007) و فو و همكاران (2008) بيان مي‌كنند كه گزارشات متناقض در زمينه اثرات بيولوژيكي ميدان‌هاي الكترومغناطيسي كم فركانس ممكن است به دليل تفاوت در پارامترهايي از قبيل شدت، فركانس، مدت زمان در معرض بودن و نوع ميدان‌هاي الكترومغناطيسي باشد. احتمالا فعاليت بدني از طريق افزايش ترشح دوپامين، افزايش جريان خون عضلات، استقامت و قدرت عضلاني و نيز اثرات آن بر سيستم عصبي موجب افزايش فعاليت حركتي موش‌ها شده باشد اما نتوانست به طور معني‌دار اثرات ميدان‌هاي الكترومغناطيسي تلفن همراه بر فعاليت حركتي را تعديل نمايد.