مقايسه سلامت روان سالمندان ورزشكار و غيرورزشكار شهر تبريز

مقدمه: در حال حاضر در همه جوامع، سالمندي به عنوان مسئله مهم جهاني مطرح است. هم‌اكنون تعداد افراد 60 ساله به بيش از 800 ميليون نفر مي‌رسد. پيش‌بيني‌ها نشان مي‌دهد كه اين رقم در سال 2050 به بيش از دو ميليارد نفر افزايش مي‌يابد. سالمندان با چالش‌هاي بهداشتي خاصي مواجه هستند و سالمندي همه ابعاد اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و رواني را در‌بر‌مي‌گيرد. سلامت رواني مناسب در افراد مسن به همان اندازه سلامت جسماني اهميت دارد و مشكلات روحي-رواني در سنين بالا بايد با همان جديت مشكلات جسمي، پيگيري و درمان شود (1). ماركز و همكاران(2009) در تحقيقي نشان دادند كه ورزش، وسيله‌اي مناسب جهت افزايش رضايت از زندگي، نشاط و شادابي مي‌باشد. همچنين ورزش با افزايش توانايي حركتي در سالمندان باعث افزايش سلامت جسماني و رواني آنان مي‌شود و در پيشگيري از اختلالات رواني موثر است (2). به منظور بهبود و ارتقاء كيفيت زندگي سالمندان به عنوان قشر آسيب پذير جامعه، توجه به تمام ابعاد وجود آنان ضروري است. آگاهي از وضعيت سلامت روان سالمندان دستيابي به نياز‌هاي واقعي آنان را ميسر مي‌سازد و برنامه‌ريزي را جهت افزايش سلامت روان آنان امكان‌پذير ميسازد. بنابراين هدف از اين تحقيق بررسي سلامت روان سالمندان ورزشكار و غيرورزشكار شهر تبريز مي‌باشد. روش شناسي: پژوهش حاضر از نوع توصيفي تحليلي است و جامعه آماري شامل كليه سالمندان شهر تبريز است كه تعداد 150 نفر به صورت تصادفي خوشه‌اي انتخاب شدند كه شامل 77 نفر ورزشكار و 73 نفر غير ورزشكار بودند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه سلامت عمومي GHQ-28 ، شامل 4 عامل علائم جسماني، علائم اضطرابي، اختلال خواب، كاركرد اجتماعي و علائم افسردگي مي‌باشد. براي تجزيه و تحليل داده‌ها از آزمون t مستقل استفاده شد (P 0/05). نتايج: نتايج نشان داد كه ميانگين نمره سلامت‌رواني سالمندان ورزشكار 73/16 و غيرورزشكار 45/27 مي‌باشد كه اين تفاوت از نظر آماري معنادار بوده (P 0/05) و نشان مي‌دهد كه وضعيت سلامت‌رواني سالمندان ورزشكار با اختلاف معناداري بهتر از سالمندان غيرورزشكار مي‌باشد. سالمندان ورزشكار در ديگر مقياس‌هاي فرعي « علائم‌جسماني ، علائم اضطراب و اختلال خواب ، علائم كاركرد اجتماعي و علائم افسردگي » ميانگين نمره كمتري داشتند كه اين نشان‌دهنده وضعيت بهتر است(P 0/05). بحث و نتيجه گيري: تحليل نتايج، نشان دهنده تاثير فعاليت‌هاي بدني در بهبود سلامت روان سالمندان است. با توجه به اينكه دنيا در حال پيرشدن است و ايران نيز يكي از كشورهايي است كه با اين پديده روبه رو خواهد شد، سازمان‌ها و نهادها بايد برنامه‌ريزي منسجم و موثري در اين خصوص داشته باشند و ورزش و فعاليت‌هاي بدني بايد به عنوان يك اصل مهم در زندگي افراد سالمند مورد توجه قرار گيرد و از آن به عنوان يك رويكرد ارزان و مناسب جهت پيشگيري و رفع اختلالات رواني در سالمندان استفاده شود.