مقايسه ي سطح حافظه فضايي در دونوع ورزش شناختي وهوازي در مردان سالمند ورزشكار

مقدمه: حافظه ي فضايي بخشي از حافظه است كه مسئول ثبت اطلاعات درباره ي محيط اطراف و توانايي به خاطر آوردن مكان ها در محيط فيزيكي مي باشد. افزايش سن باعث تغييرات ريخت شناسي و بيوشيميايي در قسمت هاي مختلف مغز از جمله كورتكس آهيانه و پيشاني شده كه منجر به كاهش عملكرد شناختي در دوران سالمندي و درنتيجه بروز برخي بيماريها از جمله آلزايمر مي گردد. يافته هاي پژوهش هاي گذشته نشان دهنده ي اثرات مفيد ورزش بر مغز بوده اند؛ القاي تغييرات ساختماني در سيناپس ها ، نورون زايي به ويژه در نقاطي مانند هيپوكامپ، كورتكس و استرياتوم ، افزايش نروترانسميتر ها و حافظه ي فضايي از اين جمله است. درپژوهشي تاثير مثبت تمرين هوازي بر حافظه ي فضايي رت هاي پير تاييد شد(1). محققان بازي ها و ورزش هاي شناختي مختلفي مورد بررسي قرار داده كه تاثير آن ها بر حافظه ي فضايي نمونه هاي حيواني و انساني سالمند ودبستاني هاي داراي مشكلات رياضي ، معني دار و مثبت بوده است(2،3). هدف ازپژوهش حاضر مقايسه تاثير ورزش شناختي شطرنج و ورزش هوازي دويدن برسطح حافظه ي فضايي مردان سالمند ورزشكار مي باشد. روش شناسي: پژوهش حاضر از نوع مشاهده اي –مقطعي مي باشد. جامعه آماري اين پژوهش را تمامي مردان سالمند با رنج سني 5 ± 65 و سابقه حداقل 4 سال فعاليت ورزشي منظم در رشته شطرنج و دوميداني ( دوي استقامت ) در باشگاههاي مختلف تهران تشكيل مي دهند كه از اين جامعه آماري20 نفر از رشته شطرنج به عنوان ورزش شناختي و 20 نفر از رشته دو ي استقامت به عنوان ورزش هوازي پس از ارزيابي پرسشنامه اي و تست افسردگي سالمندان به عنوان نمونه آماري اين پژوهش انتخاب شدند. سپس از نرم افزار (Corsi Block) جهت سنجش سطح حافظه ي فضايي آزمودنيها استفاده شد. اطلاعات بدست آمده از طريق روش آماري t- student مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج: در بررسي نتايج ميانگين ها ي دو گروه با استفاده از روش آماري t- student مستقل اين نتيجه حاصل شد كه بين گروه شناختي ( شطرنج ) و هوازي ( دو ي استقامت ) از نظر سطح حافظه فضايي تفاوت معنا داري وجود دارد. (0/05 p). بحث و نتيجه گيري: نتيجه حاصل از مطالعه حاضر نشان داد كه ورزش شناختي اثرمعنا دارو مثبتي بر بهبود حافظه ي فضايي افرادنسبت به ورزش هوازي دارد كه با يافته هاي ساير محققين هماهنگ مي باشد. لذا پيشنهاد مي گردد كه احتمالا انجام ورزشهاي شناختي در جهت تقويت حافظه فضايي در افراد سالمند نقش بسزايي دارد.