ارتباط بين زمان رسيدن به اوج گشتاور و زمان شتاب گيري عضلات اندام تحتاني با نوسانات مركز فشار در تعادل ايستا

مقدمه: از روش هاي رايج در بررسي سنجش عملكرد عضلات، دستگاه ايزوكنتيك بوده كه به‌منظور تشخيص عدم تعادل موجود نيرو و گشتاور عضلات اطراف مفاصل براي پيشگيري از آسيب مورد استفاده قرار مي گيرد (1). اما سنجش عدم تعادل موجود بين عضلات نبايد محدود به سنجش متغير اوج گشتاور باشد چرا كه اين پارامتر به‌تنهايي نشان‌دهنده عملكرد عضله نيست. پارامترهايي همچون زمان رسيدن به اوج گشتاور و زمان شتاب گيري نيز در پژوهش هاي پيشين به‌عنوان ميزان آمادگي عصبي-عضلاني جهت توليد انقباض بيشينه معرفي شده اند، كه به درك بهتر چگونگي فراخوان عضلات و جزئيات آن در طراحي برنامه هاي توانبخشي و تمرينات ورزشي كمك مي كند (2). از طرفي شاخص هاي به دست آمده از مركز فشار به‌عنوان روش سنجش آزمايشگاهي كنترل وضعيت، به‌طور وسيع براي استنباط سازوكارهاي نورولوژيك و بيومكانيكي كنترل پاسچرال در بررسي هاي مربوط به تعادل، به‌عنوان يكي از فاكتورهاي اصلي مورد توجه قرار مي گيرد (3). بنابراين هدف از پژوهش حاضر، ارتباط بين زمان رسيدن به اوج گشتاور و زمان شتاب گيري با نوسانات مركز فشار در ورزشكاران مرد بود. روش‌شناسي: 15 ورزشكار مرد با ميانگين و انحراف استاندارد (سن 1/5±21/5 سال، وزن 6/1±72/3 كيلوگرم، قد 9±176سانتي متر) به صورت تصادفي در اين تحقيق شركت كردند. براي محاسبه زمان رسيدن به اوج گشتاور و زمان شتاب گيري عضلات اندام تحتاني(اكتنسور و فلكسور زانو- پلانتارفلكسور، دورسي فلكسور، اورتور و اينورتور مچ پا) از دستگاه بايودكس ايزوكنتيك3 (سرعت 60 درجه بر ثانيه)، و براي تعيين نوسانات مركز فشار از دستگاه صفحه نيرو استفاده شد، به‌طوري‌كه آزمودني ها به مدت 30 ثانيه تست لك‌لك را روي صفحه نيرو انجام داده و ميزان جابه جايي مركز فشار محاسبه شد. نرمال بودن توزيع داده ها با استفاده از آزمون شاپيرو-ويلك بررسي و جهت تعيين ارتباط از آزمون ضريب همبستگي پيرسون در سطح معناداري 0/05 استفاده شد. نتايج: نوسانات مركز فشار همبستگي معنادار متوسطي با زمان رسيدن به اوج گشتاور در عضلات اكستنسور زانو (r=0/59, p=0/02) و دورسي فلكسور مچ پا (r=0/53, p=0/041) را نشان داد. همچنين ارتباط معناداري با عضلات اورتور پيدا نشد ولي همبستگي متوسطي داشتند (r=0/51, p=0/052). اما همبستگي معناداري در متغير زمان شتاب‌گيري با نوسانات مركز فشار در هيچ‌يك از گروه‌هاي عضلات اندام تحتاني مشاهده نشد (p 0/05). بحث و نتيجه گيري: نتايج پژوهش حاضر نشان داد كه نيازهاي عملكردي عضلات لزوماً ميزان قدرت آن‌ها نيست و عوامل ديگري مانند زمان رسيدن به اوج گشتاور نيز مي تواند با تعادل رابطه داشته باشد كه به نظر مي رسد براي مقايسه دقيق تر تعادل ميان افراد مختلف بايد مورد توجه قرار گيرد.