تأثير هشت هفته تمرينات آماده‌سازي بر نيمرخ وضعيت قامتي اسكلتي - عضلاني كشتي گيران نخبه

مقدمه: ارتباط قسمت‌هاي مختلف بدن نسبت به خط ثقل يا به عبارتي ترتيب قرار گرفتن صحيح و متناسب اجزاي بدن وضعيت قامتي اسكلتي عضلاني گفته مي‌شود كه وضعيت مطلوب بدني نشانه سلامت دستگاه اسكلتي عضلاني مي‌باشد(1). با توجه به اينكه قهرماني ورزشي يكي از اهداف كوتاه‌مدت زندگي انسان و هدف والاتر حفظ سلامت روحي و جسمي براي ادامه زندگي افراد است، بررسي وضعيت‌هاي بدني ناخواسته كه ورزشكاران در پاسخ به تمرينات به خود مي‌گيرند و راهكارهاي لازم جهت تصحيح اين وضعيت‌هاي نامناسب بدني ازجمله اهداف و موضوعاتي است كه در اين حوزه كمتر به آن پرداخته‌شده است(2). با توجه به اينكه تحقيق مشابهي درزمينهٔ تأثير سنجي تمرينات ورزشي بر نيمرخ وضعيت قامتي اسكلتي - عضلاني به‌ويژه در رشته كشتي صورت نگرفته است، هدف از اين تحقيق تأثيرپذيري نيمرخ وضعيت قامتي اسكلتي- عضلاني كشتي‌گيران نخبه جوان در پي هشت هفته تمرين آماده‌سازي اختصاصي است. روششناسي: شانزده كشتي‌گير جوان شركت‌كننده در اردوهاي آماده‌سازي تيم ملي كشتي فرنگي به‌عنوان آزمودني در اين تحقيق شركت كردند. پروتكل تمريني شامل 67 جلسه تمريني (شامل 21 جلسه مرور فن، 16 جلسه تمرين اختصاصي كشتي، 11 جلسه تمرينات كار با وزنه،8 جلسه دوي اينتروال،8 جلسه تمرينات استقامتي و 3 جلسه تمرينات پلايومتريك) بود .به دليل استفاده و مشكلات از ابزار و روش‌هايي بيومكانيكي سينماتوگرافي و الكتروگونيامتري جهت ارزيابي وضعيت پويا، معمولاً از روش‌هاي غير تماسي يا ارزيابي بصري پوسچر (روش تصويربرداري، خط شاقولي، صفحه شطرنجي و آزمون نيويورك) استفاده مي‌شود. در اين تحقيق منظور از وضعيت قامتي اسكلتي-عضلاني وضعيت سر، شانه، ستون فقرات، لگن، گردن، قفسه سينه، كتف، تنه، شكم، كمر، ستون فقرات، مچ پا و كف پا نسبت به خط ثقل با استفاده از آزمون تشخيص بصري نيويورك مي‌باشد. 13 حالت نسبت به اين خط سنجيده شده و امتياز گزاري مي‌شوند به‌اين‌ترتيب كه كمترين انحراف از مركز ثقل 5 امتياز، انحراف اندك 3 امتياز و انحرافات شديد 1 امتياز مي‌گيرند(3). مجموع امتيازات هر رديف وضعيت بدني فرد را نشان مي‌دهد. از آمار توصيفي (انحراف استاندارد و ميانگين و فراواني درصدي) براي توصيف نيمرخ وضعيت قامتي اسكلتي عضلاني و از آزمون كلموگراف اسميرنوف و از آزمون t زوجي (0.05 p≤) جهت بررسي تأثير تمرينات بر روي اين فاكتورها استفاده گرديد. نتايج: آزمون t زوجي اختلاف غير معني‌داري (P=0.654) را براي متغيرهاي وضعيت قامتي اسكلتي عضلاني را نشان داد. بالاترين درصد شيوع ناهنجاري‌هاي اسكلتي در ميان كشتي گيران شامل لوردوز كمري، شانه جلو رفته، سر به جلو، افتادگي لگن يك‌طرفه و زانو پرانتزي بود كه بعد از تمرينات مواردي همچون سر به جلو، شانه جلو رفته كاهش‌يافته و مواردي همچون لوردوز و زانو پرانتزي و افتادگي لگن در يك سمت تشديد يافته است. بحث و نتيجهگيري: به‌طوركلي اين تمرينات در فاكتورهاي وضعيت قامتي اسكلتي- عضلاني در تست نيويورك تأثير معني‌داري نداشت ولي در ميزان فراواني درصدي اين وضعيت‌ها تأثيرگزار بود. درشروع فصل تمريني بيشتر اين وضعيت‌هاي نامطلوب كه اندام‌هاي فوقاني مربوط است كه مي‌توان آن را به ضعف اندام‌هاي غير غالب و به‌كارگيري بيشتر از اندام‌هاي برتر در مقايسه با اندام متناظر دانست. وضعيت لوردوز كمري شايع‌ترين وضعيت نامناسب بدني در ميان كشتي گيران فرنگي است به نظر مي‌رسد بايد در برنامه تمريني توجه ويژه‌اي به كشش عضلات خم كننده ران و بازكننده ستون فقرات و تقويت عضلات شكم، سريني و همسترينگ گردد.