تأثير تمرينات ثبات دهنده ريتميك بر درد، ثبات عملكردي و فعاليت الكترومايوگرافيك عضلات واليباليست‌هاي زن نخبه داراي ناپايداري قدامي مكرر شانه

مقدمه: ناپايداري قدامي مفصل شانه از آسيب‌هاي نسبتاً شايع در ورزش‌هاي بالاي سري همچون واليبال است كه مي‌تواند منجر به آسيب‌هاي مكرر و افت عملكرد ورزشكار شود (1). تمرينات ثبات‌دهنده ريتميك از جمله تمريناتي‌ هستند كه در طول زنجيره حركتي، هم انقباضي عضلات شانه را بالابرده و زيربنايي براي برقراري پايداري پوياي عصبي-عضلاني فراهم مي‌كنند (2). هدف از انجام تحقيق حاضر بررسي 12 جلسه تمرينات ثبات‌دهنده ريتميك با استفاده از ابزار بادي‌بليد بر فعاليت الكترومايوگرافي، ثبات عملكردي، درد و ناتواني اندام فوقاني زنان واليباليست مبتلا به ناپايداري قدامي مكرر شانه بود. روششناسي: در اين كارآزمايي تصادفي كنترل‌شده 27 واليباليست نخبه دانشگاهي داراي ناپايداري قدامي شانه در دو گروه تجربي و كنترل قرار گرفتند. فعاليت الكترومايوگرافي 10 عضله كمربند شانه‌اي در حين انجام اسپك سريع واليبال ارزيابي شد. ميزان فعاليت الكتريكي عضلات و همچنين ميزان هم-انقباضي آن‌ها مورد بررسي قرار گرفتند. ثبات عملكردي شانه توسط آزمون تعادل Y اندام فوقاني اندازه‌گيري شد. ميزان درد توسط شاخص ديداري درد و ناتواني شانه نيز توسط پرسشنامه DASH ارزيابي شد. در طول يك ماه گروه كنترل تنها در فعاليت‌هاي تيم واليبال دانشگاه شركت داشتند در صورتي كه گروه تجربي در كنار تمرينات تيمي، 12 جلسه تمرينات ثبات‌دهنده ريتميك را به صورت پيش‌رونده انجام دادند. سيگنال‌هاي الكترومايوگرافي توسط نرم افزار متلب پردازش شده و كليه نتايج توسط نرم‌افزار SPSS (نسخه 20) در سطح معني‌داري 05/0 تجزيه و تحليل شدند. نتايج: پس از اجراي برنامه مداخله، شاخص‌هاي الكترومايوگرافي يعني ميزان فعاليت عضلات و هماهنگي (هم-انقباضي) عضلات گروه تجربي در مقايسه با پيش آزمون بهبود يافت در صورتي كه گروه كنترل بهبود معني‌داري نداشتند. همچنين ثبات عملكردي افزايش يافته و درد و ناتواني اندام فوقاني با انجام تمرينات در مقايسه با گروه كنترل كاهش معني‌داري داشت. بحث و نتيجهگيري: تمرينات ثبات دهنده ريتميك با به‌كارگيري رفلكس‌هاي حس عمقي به منظور بالا بردن هماهنگي عضلاني توصيه شده‌اند و با بالا بردن كنترل نوروماسكولار مي‌توانند الگوهاي حس عمقي را تسهيل كنند (2, 3). اين تمرينات با بكارگيري متناوب پيام‌هاي فيدبكي، الگوهاي حركتي و فعالسازي عضلات را تصحيح كرده و در نتيجه مكانيسم‌هاي فيدفورواردي ثبات‌دهنده مفصل را تسهيل مي‌كنند (3). بر اين اساس در تحقيق حاضر ميزان فعاليت عضلات و هماهنگي انقباضات در حين انجام اسپك سريع واليبال بالا رفته و ثبات عملكردي مفصل شانه افزايش يافته‌است. همچنين به همراه بهبود اين پارامترهاي ذكر شده، ميزان درد و ناتواني شانه در حين انجام فعاليت‌هاي ورزشي و روزمره كاهش مي‌يابد. با توجه به اين نتايج پيشنهاد مي‌شود تمرينات ريتميك در برنامه‌هاي بازتواني ناپايداري قدامي مكرر شانه جهت بالا بردن فعال‌سازي و هماهنگي عضلات و ثبات عملكردي شانه و كاهش و كنترل درد و ناتواني شانه انجام شوند.