پيش بيني استرس شغلي و تعهد سازماني از طريق سرمايه روان شناختي مطالعه موردي: كاركنان اداره كل ورزش و جوانان استان كردستان

مقدمه: يكي از مسائل و مشكلات سازمان هاي امروزي شناخت و درك خصوصيات و ويژگي هاي كاركنان مي باشد. مديران سازمان ها بدون توجه به خصوصيات كاركنان، عملكرد سازمان را تحت تأثير قرار داده و حتي با تلاش هاي زياد به اهداف سازماني مطلوب نخواهند رسيد. در چنين سازمان هايي صحبت از مباحثي همچون مسئوليت پذيري، خلاقيت و نوآوري، انگيزه و ...، در كاركنان بي فايده هست. امروزه پس از سرمايه انساني و اجتماعي سرمايه روان شناختي را مي توان به عنوان مزيت رقابتي در سازمان ها در نظر گرفت. بررسي ها نشان مي دهد سازمان هاي كه فاقد سرمايه روانشناختي باشند يا ميزان سرمايه روانشناختي كم و ناچيز باشد حتي به زغم فزوني سه نوع سرمايه ديگر (سرمايه اقتصادي، سرمايه انساني و سرمايه اجتماعي) چندان بهره وري و توفيقي نخواهند داشت (1). بررسي هاي صورت گرفته نشان مي دهد كه احتمالاً سرمايه روان شناختي با تعهد سازماني و استرس شغلي افراد رابطه دارد؛ اما كمتر پژوهش هاي اين موضوع را بررسي كردند لذا پژوهش حاضر قصد دارد به اين سوال پاسخ دهد كه آيا استرس شغلي و تعهد سازماني قابليت پيش بيني سرمايه روان شناختي را دارند؟ روششناسي: روش تحقيق از نوع همبستگي بود. جامعه آماري تحقيق كاركنان ادارات كل ورزش و جوانان استان كردستان بود كه تعداد 117 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گيري به صورت تمام شمار بود. براي گردآوري اطلاعات از پرسش نامه هاي استاندارد سرمايه روان شناختي لوتانز و همكاران (2007)، استرس شغلي اشپيلبرگر (2001) تعهد سازماني آلن و ماير (1993) استفاده شد كه ميزان پايايي دروني سئوالات توسط آزمون آلفاي كرونباخ مورد تاييد قرارگرفت. نتايج: نتايج حاصل از تجزيه و تحليل داده ها نشان داد كه 93/26 درصد استرس شغلي آزمودني ها توسط سرمايه روان-شناختي آن ها تبيين مي گردد، يا به عبارتي 93/26 درصد واريانس دو متغير مشترك است. همچنين مشخص گرديد كه 97/16 درصد تعهد سازماني آزمودني ها توسط سرمايه روان شناختي آن ها تبيين مي گردد. بحث و نتيجهگيري: به نظر مي رسد سرمايه روان شناختي يك وضعيت توسعه اي مثبت روان شناختي با مشخصه هاي متعهد شدن و انجام تلاش لازم براي موفقيت در كارها وظايف چالش بر انگيز (اعتماد به نفس/ خودكار آمدي)؛ داشتن استناد مثبت درباره موفقيت هاي حال و آينده (خوش بيني)؛ پايداري در راه هدف و در صورت لزوم تغيير مسير رسيدن به هدف براي دستيابي به موفقيت (اميدواري) و پايداري هنگام مواجه با سختي ها و مشكلات براي دست يابي به موفقيت (انعطاف پذير) است. از اين رو چيزي وراي سرمايه انساني و سرمايه اجتماعي است و به نسبت دو سرمايه ديگر برآورده كننده بهتري از تعهد و رضايت شغلي كاركنان مي باشد. افزون بر آن به نظر مي رسد كه سرمايه روان شناختي نه تنها بر استرس شغلي اثر معكوسي دارد بلكه عملكرد شغلي كاركنان از طريق سرمايه روان شناختي به واسطه استرس شغلي كاهش مي يابد.