آيا پيلاتس كيفيت خواب زنان سالمند داراي بي خوابي را بهبود مي بخشد؟

مقدمه: مشكل بي خوابي مزمن تقريبا در 50% سالمندان گزارش شده است. مشكلات خواب، اثرات زيان باري بر سلامتي جسمي-رواني، اختلال در كيفيت زندگي و افزايش هزينه هاي درماني دارد. با اين حال، كمتر از 15% بيماران مبتلا به بي خوابي مزمن درمان پزشكي دريافت كرده يا با يك پزشك مشورت مي كنند1. هدف از اين مطالعه، بررسي اثربخشي پيلاتس بر بهبود كيفيت خواب زنان سالمند داراي بي خوابي بود. روششناسي: در اين مطالعه نيمه تجربي، 32 زن سالمند 60-75 ساله داراي بي خوابي(ميانگين سني 2/67 سال) به طور تصادفي در گروه تجربي (17 نفر) و كنترل (15 نفر) قرار گرفتند. شركت كنندگان به مدت حداقل 6 ماه دچار بي خوابي بودند. در هر گروه كيفيت خواب در پيش و پس آزمون با استفاده از شاخص كيفيت خواب پيتزبورگ (PSQI) مورد بررسي قرار گرفت. اين شاخص، كيفيت و مشكلات خواب را در بازه زماني 1 ماهه برآورد مي كند و داراي 19 سؤال در هفت زمينه شامل كيفيت خواب، اختلال در عملكرد روزانه، خواب نا آرام، مدت خواب، تأخير در خواب، استفاده از داروهاي خواب آور و كارآيي عادت به خواب مفيد و مؤثر است. نمره كلي شاخص بين 0-21 مي باشد، كه كسب نمرات پايين تر نشان دهنده كيفيت خواب بهتر بوده و نمره بالاتر از 5 نشان دهنده اختلال خواب در گروه تجربي نسبت به كنترل است. ضريب آلفاي كرونباخ آن 78/0 تا 82/0 مي باشد2. گروه تجربي در 12هفته (3جلسه در هفته) تمرينات پيلاتس شركت كردند. اما گروه كنترل در هيچ برنامه تمريني شركت نكردند. براي تحليل داده ها از SPSS نسخه 16 استفاده شد. به منظور بررسي طبيعي بودن داده ها از آزمون كلموگروف-اسميرنوف و از t وابسته و مستقل براي محاسبه اختلاف ميانگين ميان دو گروه استفاده گرديد. نتايج: گروه آزمايش در امتياز كلي PSQI (از 3/6 به 2/4، 001/0P )، اختلال در عملكرد روزانه(008/0P=)، خواب ناآرام(013/0P=)، مدت خواب(017/0P=)، تأخير در خواب(034/0P=)، استفاده از داروهاي خواب آور(001/0P=) و كارآيي عادت به خواب مفيد و مؤثر(041/0P=) نسبت به گروه كنترل بهبود معني داري داشت. بحث و نتيجه گيري: پيلاتس مي تواند روشي موثر جهت بهبود بي خوابي در زنان سالمندان باشد. اعتقاد بر اين است كه مكانيسم اثر ورزش بر خواب شامل مجموعه فعاليت هايي است كه فوايد فيزيولوژيكي و رواني دارند. برآورد شده است كه ورزش از طريق افزايش انرژي مصرفي، ترشح اندورفين و يا درجه حرارت بدن، خواب رفتن را آسان ساخته تا بدن ريكاوري گردد1.