تاثير يك جلسه تمرين شديد هوازي بر حافظه فضايي و عامل رشد عصبي مشتق از مغز در دختران جوان كم تحرك

مقدمه: تحقيقات متعدد نشان داده اند كه فعاليت ورزشي مي تواند بر برخي از جنبه هاي شناخت تأثير مثبت داشته باشد (1). علاوه بر اين اخيراً نشان داده شده است كه يك وهله فعاليت ورزشي شديد، يادداري طولاني مدت مهارت حركتي جديد را بهبود مي‌بخشد (2). سؤالي كه ذهن محققان را در اين زمينه درگير كرده، اين است كه چه سازوكارهاي واسطه اي به اثرگذاري فعاليت ورزشي بر عملكردهاي شناختي منجر مي شود. در تحقيقات حيواني، تأثيرات رفتاري فعاليت ورزشي بر حافظه و حافظه حركتي به روشني مشخص شده است؛ چون امكان استفاده از تكنيك هاي تهاجمي مثل بافت برداري مغزي وجود دارد، اما امكان استفاده از اين روشها در انسانها مقدور نيست. يك روش جايگزين و ميان بر، استفاده از زيست نشانگرهاي محيطي است كه در شكل گيري حافظه و يادداري نقش دارند(3). يكي از مهمترين ميانجي هاي مولكولي كه در زمينه روابط پيچيده و اثبات شده بين فعاليت ورزشي و حافظه مورد مطالعه قرار گرفته، عامل رشد عصبي مشتق شده از مغز (BDNF) است (4). در مورد پاسخ BDNF به برنامه تمرين ورزشي، هنوز قطعيت حاصل نشده است (5) و هم چنان اطلاعات موجود در اين زمينه، ناكافي به نظر مي رسد(6). روش شناسي: 12 دانشجوي دختر كم تحرك ( با ميانگين سني 92/1±90 /23)، به صورت داوطلبانه در تحقيق شركت كردند. برنامه تمريني شامل دويدن بر روي تردميل با 75 درصد حداكثر ضربان قلب به مدت 30 دقيقه بود. نمونه خوني و آزمون حافظه فضايي N-BACK قبل و بلافاصله پس از تمرين گرفته شد. براي تجزيه وتحليل داده ها از آزمون هاي t زوجي و ضريب همبستگي پيرسون، در سطح معناداري 05/0 p≤ استفاده شد. نتايج: نتايج آزمون t زوجي نشان داد اجراي يك جلسه تمرين شديد هوازي موجب تغيير معني دار حافظه فضايي نگرديد ( 05/0 P) اما موجب افزايش معني دار BDNF شد (05/0 p). هم چنين آزمون پيرسون نشان داد بين سطوح سرمي BDNFو حافظه فضايي رابطه معني داري وجود ندارد (9/0=p). بحث و نتيجه گيري: به طور كلي يافته هاي اين تحقيق نشان داد كه يك جلسه تمرين شديد هوازي مي تواند به افزايش سطوح BDNF منجر شود، ولي رابطه معناداري بين تغييرات حافظه و BDNF مشاهده نشد. شايد به تحقيقات بيشتري براي اثبات اين موضوع و همچنين آزمايش سازوكارهاي احتمالي ديگر نياز باشد. ازاين رو پيشنهاد ميشود پروتكلهاي ورزشي طولاني تر ، عملكردهاي شناختي ديگر و نقش متفاوت گيرنده هاي عوامل نوروتروفيكي بررسي شود.