حكمت‌هاي پنهان نور(روز) در فضاهاي عبادي ايراني-اسلامي نمونه موردي: مسجد صاحب الامر تبريز

تجلي متافيزيك نور بر فيزيك بنا، آن را اصلي‌ترين محور زيبايي شناسي معماري اسلامي در عرفان و معنا قرار داده است. نور در معماري سنتي و در فرهنگ اسلامي نمادي از خداوند و وحدت الهي است به همين خاطر جايگاهي خاص در معماري فضاها به خصوص فضاهاي مذهبي مانند مساجد دارد. هنر مقدس هنري است كه در آن حضور حق جاري باشد و ديدن آن، انسان را به ياد خداوند بيندازد و معماري قدسي اسلام بيش از هر چيز در وجود مسجد تجلي يافته است. امروزه در مساجد معاصر كمتر به مقوله نور به عنوان يك عنصر هويت‌بخش توجه شده است. هدف از نگارش اين مقاله شناخت حكمت‌هاي پنهان حاصل از نور(روز) در مسجد صاحب‌الامر تبريز در راستاي تحقق‌پذيري فضاي معنوي مي‌باشد. تحقيق حاضر در دو بخش نظري و عملي انجام شده است كه در بخش نظري اطلاعات لازم با استفاده از روش كتابخانه‌اي و اسنادي، و در بخش عملي با بهره‌گيري از برداشت هاي ميداني و نرم‌افزارهاي مربوطه، شيوه تحليلي و استنباطي بكار برده شده است. يافته‌هاي حاصل از دو بخش نظري(كيفي) و عملي(كمي) پس از گردآوري و دسته‌بندي در رويكردي استنتاجي به نتيجه(كيفي) منجر شده است. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد كه متغير نور چنان در كالبد اين مسجد با حكمت و درستي جاي گرفته است كه باعث ايجاد مفاهيم پنهاني در رابطه با محراب وگنبدخانه در فضاي مسجد شده است. اين حضور نمادين نور در فضاي مسجد باعث ايجاد حس معنويت (سير از ظاهر به باطن) در كاربر شده و با شكل‌گيري فضاي كيفي، افزايش حس تعلق به مكان مقدس را منجر خواهد شد.