طرحي براي علوم انساني در زمينه و زمانه اسلامي با تأكيد بر حكمت صدرايي

علوم انساني و علوم اجتماعي كنوني در زمينه و زمانة خاصي نضج گرفته و در آن سير مي كند؛ زمينه علوم انساني و علوم اجتماعي كنوني گره خورده با پيشفرض ها و مبادي و مباني خاصي با روش و رويكرد متناسب با خود؛ روش، معرفت شناسي، انسان شناسي، هستي شناسي آنها متفاوت است با روش، معرفت شناسي، انسان شناسي، و هستي شناسي زمينه و زمانة اسلامي و با زمينه و زمانه هاي بلاد ديگر. علوم انساني و علوم اجتماعي كنوني صرفاً تماشاگر و توصيف كنندة عالَم و آدم نيست، بلكه در چگونه بودن عالَم و آدم و چه بايد باشند آنها نظرها و نظريه ها و رهيافت ها و يافت هايي دارند. و پيش فرض ها و مباني دنياي جديد هم در ساحت توصيف حضور دارد و هم در قلمرو نسخه پيچيدن براي «چه بايد باشدِ» آدم و عالَم. سوبژكتيو شدن معرفت و عقل (نشستن عقل در حجاب بجاي عقل كاشف حجاب)، تقليل عالَم به دنيا و ميل كلي به دنيا، تقليل انسان به تن و روان، زمينه و زمانه علوم انساني و علوم اجتماعي كنوني را سامان مي دهد و فلسفة اسلامي بطور عام و فلسفة صدرايي بطور خاص اين زمينه را نمي پسندد و بنابر زمانة آخرين پيامبر بر اين باور است كه: زمينه كنوني علوم بايد مطابق اين زمانه دگرديسي يابد و بجاي غوطه ور شدن در برساخت ها و زنداني شدن در ذهن (زمينه معرفت شناسي كنوني) و بجاي تقليل انساني به آدمك هاي ابژه شده (زمينه انسان شناسي كنوني) بايد به نظم جديدي انديشيد كه در آن، برساخت هاي اجتماعي، نه شريعت را مي بلعد و نه عدالت را زير چرخ دندنه هايش له مي كند. افزون برآن، در اين نظم جديد، جهاني بزرگ و خدايي بزرگتر و انسان بيكرانه در پاي دنيايي كوچك شده و بي خدا يا خدايي بي نقش، و آدمكي كه ازل و ابدش بريده به مسلخ نمي روند. نگارنده بر اين باور است كه شبكة معرفتي صدرايي با طرح، رهيافت، اهداف، روش، و مسائلي كه دارد مي تواند بدون آنكه تجربيات بشري را ناديده بگيرد، زمينه اي را فراهم كند تا هم نظريه هاي نويني در علوم انساني و علوم اجتماعي شكل گيرد و هم نظريه هاي شكل گرفته در علوم انساني و اجتماعي رايج، سيرتي بومي و الهي بيابند. بنابراين، نگارنده تقابلي ميان دو نظرية تهذيب و نظرية تأسيس علوم انساني اسلامي نمي بيند بلكه قائل به حكم راندن اقتضا محور در اين فقره است.