نقش قدرت‏هاى منطقه اي و فرا منطقه اي در گسترش راديكاليزم بنيادگرا در خاورميانه

شكل‏گيرى و رشد سلفى‏گرى تكفيرى كه امروزه به مهم‏ترين معضل جهان اسلام تبديل شده است، در عوامل مختلفى ريشه دارد. تأكيد بر عوامل داخلى و انديشه‏اى اين جريان، بخش زيادى از واقعيت جريان تكفيرى را تبيين مى‏كند، اما تحليل جامع از عملكرد تاريخى و فعلى اين جريان، درصورتى امكان‏پذير است كه متغير استعمار و قدرت‏هاى بزرگ بين‏المللى را نيز در تقويت و توسعه اين جريان درنظر داشته باشيم. به لحاظ تاريخى، پيوند انديشه تكفيرى سلفيه به رهبرى محمد بن عبدالوهاب با قدرت سياسى آل‏سعود، با هدايت و پشتيبانى بريتانيا براى مقابله با عثمانى‏ها صورت گرفت و اين جريان در شبه جزيره عربستان، همواره در راستاى منافع استعمارى بريتانيا عمل كرده است. در دوران جنگ سرد نيز حمايت آمريكا از القاعده در افغانستان براى مقابله با نفوذ شوروى سابق، واقعيتى تاريخى است كه بلوك غرب از ظرفيت‏هاى اين جريان جهت‏ منافع استعمارى خود بهره برداري كرده است. در حال حاضر نيز اين قدرت‏هاى بزرگ ازگسترش فعاليت جريان‏هاى تكفيرى در برخى كشورهاى اسلامى مانند عراق و سوريه حمايت مى‏كنند. گسترش و رشد تفكر تكفيرى، فرصت‏هايى براى منافع قدرت‏هاى استعمارى فراهم كرده است كه از رشد آن در برخى مناطق جهان اسلام حمايت و در برخى مناطق با آن مقابله مى‏كنند. با اين رويكرد گزينشى، استعمارگران در مقاطعى، از جريان تكفيرى حمايت كرده‏اند و در مقاطعى نيز با استناد به عملكرد تروريستى و خشونت آميز آن‏ها، زمينه تهاجم نظامى عليه كشورهاى اسلامى با ادعاى مبارزه با تروريسم را فراهم نموده‏اند. اين مقاله تلاش دارد تا به واكاوي نقش و هدف قدرت هاي بزرگ در گسترش تروريسم تكفيري در خاورميانه بپردازد. بر اين اساس بر مبناي روش توصيفي- تحليلي و با تكيه بر نظريه رئاليسم ساختاري به بررسى نقش قدرت‏هاى بزرگ در تقويت و توسعه جريان‏هاى تكفيرى و نحوه بهره برداري از آنها براي مقابله با اسلام سياسي در ايران خواهيم پرداخت.