بررسي و شناسايي شاخصه‌هاي برگشت‌پذيري زيرساخت‌هاي عمراني

زيرساخت‌هاي عمراني ساختار فيزيكي جامعه و كيفيت زندگي را تعريف مي‌كنند. با تعريف برگشت‌پذيري به‌عنوانِ توانايي مقاومت و برگشت سريع و كارآمد به عملكرد كامل، پس از وقوع فجايع؛ هنگامي كه يك فاجعه‌ انساني يا طبيعي رخ مي‌دهد، برگشت‌پذيري زيرساخت است كه مشخص مي‌كند آيا شهروندان و جوامع، جان سالم به در برده و دوباره شرايط طبيعي‌شان را بدست مي‌آورند، يا آنكه به‌كل محو مي‌شوند. اصطلاح برگشت‌پذيري زيرساخت، به پايداري و استحكام نسبي زيرساخت، جذب اثرات و استقامت آن در برابر فاجعه، و در نهايت برگشت سريع به شرايط اوليه اطلاق مي‌شود. مفهوم برگشت‌پذيري زيرساخت‌ها از چهار بُعد فني، سازماني، اجتماعي و اقتصادي تشكيل مي‌شود و با برگشت‌پذيري زيست‌محيطي در تعامل است. حيطه اين پژوهش بُعد فني برگشت‌پذيري زيرساخت‌ها را شامل مي‌شود. هر اختلال در سيستم زيرساخت‌ها در سه فاز متوالي رخ مي‌دهد. فاز اول سرايت اختلال، فاز دوم تشديد خرابي و فاز سوم شيوع اختلال و خرابي است. استراتژي برگرداندن سطح عملكرد زيرساخت به سطح عملكرد اوليه، از سه فاز به‌هم‌پيوسته تشكيل شده است. در فاز اول استحكام و استقامت در برابر آسيب‌هاي وارده صورت مي‌گيرد، در فاز دوم به رخداد ايجاد شده پاسخ داده مي‌شود تا سطح عملكرد از سطح انحلال يا اختلال در عملكرد به سطح قابلِ‌قبول برسد، و در نهايت مدت زماني صرف مي‌شود تا عملكرد زيرساخت به عملكرد كامل اوليه خود برگردد كه فاز بازيابي نام دارد. اين مقاله در ابتدا براساس تحقيقاتي كه در گذشته صورت گرفته است و با استفاده از روش‌هاي نظري مانند تجزيه‌و‌تحليل ادبيات فني، و تجزيه‌وتحليل منطقي، به تحليل مفاهيم برگشت‌پذيري مي‌پردازد. سپس براساس مطالعات كتابخانه‌اي قصد دارد برگشت‌پذيري در زيرساخت‌هاي عمراني را بررسي و تحليل كرده و در نهايت شاخصه‌هاي كليدي برگشت‌پذيري در آنها را شناسايي نمايد. همچنين در ادامه پژوهش به عوامل مؤثر بر برگشت‌پذيري اشاره مي‌شود. پژوهش حاضر يك چارچوب مفهومي براي برگشت‌پذيري زيرساخت‌هاي عمراني ارائه مي‌دهد