گونه شناسي نقوش هندسي مسجد كبود تبريز

در معماري اسلامي ،مسجد مجموعه اي از هنرهاي گوناگون است و تزيينات آن، جايگاه تجلي هنر اسلامي است. تجلي انوار حق در عالم هستي و كائنات، به وسيله هنرمند مسلمان در معماري جلوه گر شده است. بدين جهت بهره گيري از زبان نمادين براي انتقال مفاهيم معنوي در معماري اين سرزمين پيشينه اي طولاني دارد. اين شيوه، بخصوص پس از اسلام به فراواني در معماريِ بناها بكار گرفته شد و در بين ابنيۀ سنتي ايران، مسجد مناسبترين مكان براي چنين هنرنمايي هايي بود. مسجد كبود تبريز يكي از مساجد باعظمت ايران و متعلق به سبك آذري است كه تزئينات و موتيف هاي تزئيني گوناگوني در آن بكار رفته است. اين موتيف هاي تزئيني در قالب تزئينات هندسي، اسليمي و كتيبه اي قابل تقسيم بندي هستند. از آنجا كه اصول زيبا شناسي و ويژگي هاي خاص سنت ايراني به طور ظريف و آگاهانه در نقوش تزيينات اين مسجد مورد توجه طراحان وقت بوده، مي تواند هنرمند معاصر را براي رسيدن به يك اثر هنري با هويت كاملا ايراني ياري سازد. اين مسجد با كاشي‌هاي معرق فيروزه‌اي و لاجوردي، انواع خطوط عالي مانند ثلث، نستعليق، نسخ و طرح‌هاي بديع هندسي و اسليمي مورد توجه ارباب ذوق و هنر است. در اين پژوهش كه با روش توصيفي تاريخي نگاشته شده است، آرايه هاي بنا در گروه نقوش هندسي بررسي شده است. نهايتاً دانسته شد كه هنرمند با تدابيري همچون، بهره گيري از تركيبات متنوع چند ضلعيهاي منتظم، براي آفرينش زباني نمادين بهره گرفته است تا به واسطۀ اين زبان نمادين، اصل وحدت الهي و فناپذير بودن اين عالم خاكي را القا نمايد.