بررسي معماري و شكل گيري كاروانسراها در ايران

كاروانسراها كه شامل بهترين و زيباترين بناها ايران مي باشند، از نظر معماري به چند دسته تقسيم مي شوند كه مهمترين آنها شامل مدور، چندضلعي، دو ايواني، چهار ايواني با تالار ستون دار و يا به صورت متفرقه مي باشد.كاروانسراها داراي يك در ورودي بهن چوبي و سنگين بودند؛ كه امكان ورود چهارپايان با بارهاي حجيم را نيز فراهم مي ساخت. ورودي داراي سردر و ايوان بود كه سقف بعضي از ايوانها از يك نيم گنبد ساده و سقف برخي داراي تزيينات مفضل تري بود. معمولا ايوان ورودي دو طبقه داشت و شاه نشيني در طبقه دوم براي از اين فضاها احتمالاً براي ديدهباني نيز استفاده ودر روي يك سكو و يا صفه كه از سطح زمين بلندتر بوده، قرار مي گرفته است.اصطبل چهارپايان معمولا در لايه بين اتاقها و حصار بيروني كاروانسرا قرار ميگرفت. البته گاهي در حياط دوم واقع مي شدند مانند رباط شرف. به طور كلي پلان مدارس با پلان غالب كاروانسراها از نظر لايه هاي دور حياط قابل مقايسه مي باشد. در نوع حياط دار كاروانسرا، اتاق ها در اطراف حياط قرار داشتند. حد واسط بين اتاقها و حياط، ايوان سره سيدهاي بود كه فعاليتهاي گوناگوني را پذيرا ميشد. در اين تحقيق به نوع و معماري كاروانسرا پرداخته ميشود.