بررسي رفتار سازه‌هاي لوله‌اي مهاربندي شده در ساختمان‌هاي بلند بتني تحت اثرمؤلفه ي قائم نيروي زلزله

در صورتي كه ارتفاع ساختمان از يك حد معيني بيشتر شود و جزو ساختمان‌هاي بلند قرار گيرد، سيستم‌‌هاي سازه‌اي متداول جوابگوي نيازهاي ما نخواهند بود زيرا در ساختمان‌هاي بلند، صلبيت و پايداري ضوابط مهمتري را نسبت به مقاومت (مشخصه اصلي سازه‌هاي كوتاه) بيان مي‌كند. جهت پاسخگويي به نيازهاي فوق، سيستم جديدي تحت عنوان سيستم لوله‌اي ابداع شده است. از سيستم قاب لوله مهاربندي شده مي‌توان به عنوان يكي از كارآمدترين سيستم‌ها از لحاظ مقاومت در برابر نيروهاي جانبي نام برد. اين سيستم متشكل از ستون‌هاي نزديك به هم كه توسط تيرهاي عميق به يكديگر متصل شده‌اند مي‌باشد. اثرات زلزله در طبيعت به دوصورت افقي و عمودي به سازه‌ها وارد مي‌شود كه البته احتمال وقوع زلزله در جهت افقي بيشتر از جهت عمودي است. در بعضي از زلزله‌ها اثر مولفه قائم بيشتر از جهت افقي است مانند زلزله بم كه بزرگي مخرب آن ديده شده است، بزرگي اين زلزله در جهت افقي حدود 6 ريشتر بوده كه جزو زلزله‌هاي متوسط جهان بشمار مي‌آيد، اما مولفه قائم آن بسيار قوي و بزرگي آن بيش از 8 ريشتر مي‌باشد. در حال حاضر آيين‌نامه زلزله كشور، بررسي توآم اثر مولفه افقي و قائم زلزله را به موارد خاصي محدود مي‌كند. دراين مقاله سعي شده است مولفه قائم زلزله بر سه سازه بلند با ارتفاع مختلف با سيستم لوله‌اي مهاربندي شده بتني يك بار با در نظر گرفتن فقط مولفه افقي و بارديگر با در نظر گرفتن همزمان مولفه‌ها افقي و قائم بدون مقياس مورد بررسي قرار گيرد. نتايج نشان مي‌دهند كه اعضاي باربر ثقلي در مقايسه با اعضاي باربر جانبي، حساسيت بيشتري به مولفه قائم زلزله دارند و در نظرگرفتن اثر مولفه قائم زلزله در طرح آن‌ها توصيه مي‌شود. همچنين نتايج حاكي از افزايش نيروي زلزله با تاثير همزمان مولفه‌ها قائم و افقي تا حدود 3 برابر نسبت به حالت تاثير فقط مولفه افقي است.