نسبت كرامت ذاتي به حقوق بشر و شهروندي در قرآن كريم

كرامت ذاتي، مبناي حقوق بشر محسوب مي‌گردد. افراد انساني بماهو انسان، حقوق بشر را دارا هستند و در دوران پسااجتماع و روي-كارآمدن حكومت‌ها، مدعي حق‌هاي بشري خود مي‌باشند. آنگاه كه حقوق بشر در جامعه اي خاص مي خواهد عملياتي شود، دولت دمكراتيك در جهت اعمال مقتضيات صحيح اخلاقي و تامين نظم عمومي و رفاه همگاني، ناچار دست به تقييدات و تحديد حق‌هاي افراد مي‌زند. در اين علقه سياسي-حقوقي شهروندي، هر گونه تضييق و توسعه در مصاديق حقوق بشر منجر به توليد و وضع حقوق شهروندي مي‌گردد. با نگاهي به ادبيات قرآني نيز در نزاع كلامي حق و تكليف آدمي، كرامت انساني‌ يك بستر اوليه و پايه نخستين هر نوع حق و تكليف است. از حقوق انسان در قرآن به نيكي ياد شده است اما بستر و بنيان اين حقوق اصل ديگري به نام كرامت‌ داتي انساني است. قرآن كريم همه انسان‌ها را صرف نظر از دين و نژاد و رنگ و زبان و جنس و مليت صاحب نوعي كرامت ذاتي مي داند. با در نظرگرفتن اين مفروض، مقاله حاضر مدعي است كه نسبت مستقيمي بين كرامت ذاتي و حقوق انساني در قرآن كريم وجود دارد. در اين راستا نشان داده خواهد شد كه در آيات شريفه نيز همانند نظام بين الملل حقوق بشر، مبناي حقوق انساني همانا كرامت ذاتي هست و حقوق و مكارم انساني به عنوان حقيقت پيشيني نسبت به دين، از اصول پذيرفته شده دين اسلام مي باشد.