شناسايي و اولويت بندي معيارهاي ساختمان پايدار مرتبط با حوزه حقوق شهروندي و توسعه مدل ارزيابي ساختمان پايدار ايران

يكي از مولفه هاي حقوق شهروندي بحث محيط زيست سالم و توسعه پايدار است. اين تحقيق با هدف دستيابي به يك مدل براي ارزيابي ميزان پايداري ساختمانهاي كشور انجام گرفته است. به همين منظور جهت يافتن مهمترين معيارهاي تاثير گذار ، روي شش سيستم ارزيابي ساختمان پايدار كشورهاي مختلف بررسي عميق انجام گرفت وكل معيارهاي اين سيستمها و نحوه تخصيص امتياز در آنها استخراج ودسته بندي گرديد. در گام بعدي با تشكيل تيم 24 نفره از خبرگان، نسبت به امتيازدهي معيارها در طيف ليكرت و مقايسه دوزوجي گروه ها در طيف ساعتي با كمك ابزار پرسشنامه و تكنيك AHP اقدام گرديد. پايايي پرسشنامه طيف ليكرت با محاسبه آلفاي كرونباخ كنترل شد و ضريب سازگاري ماتريس طيف ساعتي در حدود 0.01 بدست آمد. با كمك ضريب شاخص نسبي(RI) پترو اكاديري ، معيارها بلحاظ ميزان اهميت دسته بندي شدند و با حذف دو دهك پايين ، در نهايت تعداد 80 معيار در هشت گروه معياري شامل بهره وري انرژي ، بهره وري آب، مصالح و پسماند، تاثيرات سايت، كيفيت محيط داخل، مديريت و راهبري، فرهنگي-تاريخي و نوآوري دسته بندي شدند. با ابزار مصاحبه زيرمعيارها و نحوه تخصيص امتياز به هر معيار در سازگاري با مبحث 19 مقررات ملي ايران تشريح گرديد و همگي در يك مدل بنام سيستم ارزيابي ساختمان پايدار ايران ، بعنوان اولين مدل بومي جهت ارزيابي پايداري ساختمانهاي مسكوني پيشنهاد گرديد كه براي كاربري هاي مسكوني جديد در فاز طراحي و اجرا قابل استفاده است .در بخش تحليل مدل،معيارهاي هزينه برجهت اجرا (نظير سيستم آب كدر، سيستم كنترل هوشمند ساختمان،فضاي باز خصوصي،انرژي پاك،سيستم پيش ساخته و سيستم مدولار) يا معيارهاي با مشكل زيرساختي براي پياده سازي (نظيرتسهيلات دوچرخه ، مصالح سبز، مصالح با آلايندگي پايين، توسعه در شهركهاي رتبه بندي شده، ماشينهاي برقي، استفاده از مصالح بازيافتي،سيستم تشخيص نشتي و انرژي پاك) از ديد خبرگان دسته بندي شدند كه اين موضوع در انتخاب معيارهاي داراي اولويت به مديران پروژه كمك مي كند. همچنين نتايج حاصل از رتبه بندي معيارها از ديد خبرگان و ضرايب اختصاص داده شده به گروه هاي معياري نشان مي دهد گروه بهره وري انرژي در تمام مدلهاي مورد مطالعه بجز GPRS اولين اولويت را به خود اختصاص داده اما اين ضريب براي تمامي مدلها يكسان نيست. همچنين گروه بهره وري آب در اين مدل(ودر مدلهاي SEAM ، QSAS و GPRS) به لحاظ ميزان اهميت در رتبه دوم (يا اول) قرار دارد اما در LEED وBREEAM (مدل هاي آمريكا و انگلستان)در رتبه هاي پنجم و هفتم قرار دارد و ضريب آن 30 و 60 درصد كمتراز مدل ايران است. همچنين در گروه معياري فرهنگي اجتماعي ، مدلهاي LEED وBREEAM هيچ معياري معرفي نكرده اند ، ساير مدلها داراي معيار هستند ولي ضريب آن كمتر از مدل ايران است لذا اين مدل نسبت به معيارهاي اجتماعي و فرهنگي بيش از ساير مدلها اهميت نشان مي دهد. اين مطلب نشان مي دهد استفاده از مدلهاي بين المللي بدون توجه به اولويت منطقه اي ممكن است نتايج درستي بلحاظ اهداف توسعه پايدار به مديران پروژه منعكس نكند.