بررسي لزوم استفاده از آثار ادبي در آموزش زبان فارسي و معرفي روش‌هاي انطباق و اقتباس صحيح آن‌ها (بررسي موردي آثار عطار)

از آن‌جا كه هدف برخي زبان آموزان فارسي ارتباط با متون غني ادبي اين زبان است و از طرفي، يكي از اهداف و الزامات آموزش زبان فارسي به غيرفارسي‌زبانان (آزفا)، آموزش واژگان و گسترش فرهنگ و ادب فارسي است، استفاده از متون ادبي كهن و داستان گونۀ زبان فارسي براي آموزش آن لازم به نظر مي رسد. در اين راستا، بايد از شيوۀ ساده‌نويسي؛ يعني تناسب سطح خوانايي متن با توان مندي مخاطب بهره برد. در اين پژوهش به عنوان اولين گام اصولي در اين راه، به بررسي مقبوليت آثار عطار در آزفا پرداخته شده است. در ابتدا در مورد اصول برنامۀ آموزشي واژگان و لزوم پاي‌بندي به آن ها صحبت شده است. سپس، فن اقتباس معرفي شده است و بهترين شيوۀ اقتباس آثار ادبي و چگونگي استفاده از اين آثار در آزفا به صورت يك الگو پيشنهاد شده است؛ از جمله اين كه متون از لحاظ آوايي، صرفي- نحوي، معنايي و نگارشي و ويرايشي كاملاً با فارسي معاصر و سطح زبان آموزان متناسب باشد. در ادامه، كليۀ آثار منظوم عطار مورد بررسي و تحليل قرار گرفته اند و ضمن تأكيد بر استفاده آثار نويسندگاني هم چون وي در آزفا، ميزان كاربردي‌بودن هر يك از آثار عطار در آزفا به‌ترتيب ارائه شده است. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي‌دهد كه آثار عطار به دليل تنوع گسترده در موضوع (مرثيه، طنز، غيره)، داشتن لحن هاي مختلف كلامي (عارفانه، آمرانه)، اجمال گرايي در نقل حكايات، رعايت اصول داستان نويسي همچون گره-افكني و گره‌گشايي بعد آن و ساير ويژگي هاي آن، مناسب استفاده در متون آموزشي آزفا است. همچنين، از ميان آثار منظوم وي ابتدا منطق الطير، سپس، الهي نامه، بعد اسرارنامه و در انتها غزليات و مصيبت نامه مناسب اقتباس براي متون آموزشي هستند. هر چه به انتهاي پيوستار نزديك مي شويم نياز به اطلاعات وسيع تر بيشتر مي‌شود، هرچند بافت داستاني آن را پوشش مي دهد و درك را تسهيل مي كند. همچنين، برخي متون اقتباس‌شده موجود از آثار عطار مورد بررسي قرار گرفتند كه نتايج بررسي ها عدم كارآيي كافي آن ها را در امر آموزش آزفا نشان مي دهد. در نهايت، پيشنهاد مي شود ضمن اين كه تلاش شود با استفاده از الگوي پيشنهادي اين پژوهش آثار عطار با همان ترتيب بيان‌شده در اين جا به صورت مواد درسي درآورده شود، ساير آثار فاخر ادبي زبان فارسي مورد بررسي قرار گيرند و سطح به كارگيري هر كدام تعيين شود تا خوراك فكري مناسبي براي متون آموزشي آزفا فراهم شود.