تحليل محتواي كتاب فارسي بخوانيم سوم دبستان از منظر معنيشناسي قالبي

كتاب درسي در مقام مهم ترين ابزار آموزشي كشور، بخش مهمي از محتواي برنامۀ درسي را در خود دارد. انتقال آموزه هاي علمي، باورهاي مذهبي و رويكردهاي فرهنگي جملگي در بستر كتاب هاي درسي ميسر مي شود. از اين رو، روزآمدكردن كتاب هاي درسي، افزودن بر غناي مفهومي و پرهيز از كاستي هاي موجود در آنها همواره ضرورت تحليل محتواي كتاب هاي درسي را اجتناب ناپذير مي كند. از ميان روش-هاي متداولِ تحقيق در حوزۀ علوم انساني مي توان روش تحليل محتوا را به عنوان ابزاري كارآمد در ارزيابي محتواي كتاب هاي درسي برشمرد. پژوهش حاضر با هدف مشخصكردن ميزان توجه كتاب فارسي نوشتاري سوم دبستان به انواع معاني موجود در قالب هاي معنايي مي كوشد به اين پرسش پاسخ دهد كه كدام يك از انواع معاني «دستوري»، «صريح» «سبكي»، «هم آيندي»، «كاربردي»، «تلويحي» و «متداعي» در كتاب فارسي سوم دبستان مورد توجه قرا گرفته است. پژوهش در شمار پژوهش هاي كيفي قرار دارد و جامعۀ آماري پژوهش شامل تكاليف هفت فصل از مجموعۀ كتاب فارسي نوشتاري است. معيار توصيف محتوا براي ارزيابي اين كتاب، معني شناسي قالبي فيلمور (1975) است و تكاليف كتاب براساس ميزان كاربست انواع معاني موجود در يك قالب معنايي، تحليل و توصيف مي شوند. يافته هاي پژوهش ناظر است بر آموزش غيرمستقيم معناي صريح، معناي هم آيندي و معناي متداعي در قالب تكليف هاي نوشتاري مختلف كه از اين ميان، بخش تمرين هاي مربوط به معناي صريح بيش از معاني هم-آيندي و متداعي است. همچنين، تحليل اين كتاب نشان مي دهد كه معاني دستوري، سبكي، كاربردي و تلويحي از نظر دور ماندهاند.