بازخورد تصحيحي؛ چرايي و چگونگي ارائة آن در كلاس‌هاي آموزش زبان فارسي به غير فارسي زبانان

يكي از مباحث مجادله‌آميز در تاريخ آموزش زبان دوّم يا خارجي، مسألة خطا و تصحيح آن بوده است. بر اساس نظر بسياري از محققان، بازخورد تصحيحي، يك راهكارِ مهمِ تسهيل كننده در فراگيري زبان دوم مي‌باشد. .بسياري از مطالعات، شواهدي ارائه كرده‌اند كه حاكي از اهميت بازخورد تصحيحي در فرايند فراگيري زبان دوم مي‌باشد. به اعتقاد برخي از محققان، بازخورد تصحيحي در كلاس، جزئي از فرايند طبيعي يادگيري زبان است و انواع خطاهايي كه زبان‌آموزان مرتكب مي‌شوند نيز نشانه‌هايي از فرايند تكوين زبان دوم آن‌ها است. با توجه به اين‌كه نظريه‌هاي مختلف زبان دوم‌آموزي مثل نظرية دستور جهاني، نظريه‌هاي تعاملي – شناختي و نظرية فرهنگي اجتماعي، دربارة نقش و اهميت بازخورد تصحيحي ديدگاه‌هاي متفاوتي دارند، لذا هدف اول از پژوهش حاضر اين است كه ابتدا اين نظريه‌ها را معرفي كند. هم‌چنين بعضي از مطالعاتي كه تأثير بازخورد تصحيحي شفاهي را در تقويت زبان دوم‌آموزي نشان مي‌دهند، بيان نمايد. هدف دوم آن است كه انواع بازخوردها به همراه مثال‌هاي مختلف در كلاس‌هاي فارسي‌آموزان خارجي بيان شود. براي اين منظور، تحقيقات مختلف خارجي و يك نمونة داخلي كه به اين مهم پرداخته‌اند با دقت مورد بررسي و تحليل قرار گرفته‌اند. در اين مقاله، بر منابعي كه در فاصلة زماني 1977 تا 2015 به چاپ رسيده‌اند، تمركز شده است. نتايج بررسي‌ اين منابع حاكي از آن است كه در كلاس‌هاي زبان دوم‌آموزي به‌طور عام شش نوع بازخورد به نام‌هاي تصحيح صريح، تصحيح غيرصريح، درخواست تصريح/ توضيح، بازخورد فرازباني، بازخورد فراخواني و بازخورد تكرار مشاهده شده‌است. در كلاس‌هاي فارسي‌آموزان خارجي، علاوه بر اين شش نوع، دو نوع بازخورد ديگر به نام‌هاي«بازخوردِ همدرس» و «تصحيح با تغيير نوبت دهي» نيز بكار رفته است.