فرهنگ آموزشي الفباي تصويري زبان فارسي : از نما تا نماد

آموزش الفبا از مهم ترين و اساسي ترين گام هاي يادگيري زبان به شمار مي رود و همواره در زبان هاي مختلف از سن ورود به دبستان انجام مي شود و در هر جامعه زباني از روش هاي متعددي در اين زمينه استفاده مي كنند تا به نتيجه مطلوب برسند. در اين راستا فرهنگ هاي الفبا نيز به زبان هاي متفاوت تهيه و توليد شده است. از آنجا كه مخاطبين اصلي اين گونه فرهنگ ها كودكان هستند ، نويسندگان و مولفين آنها سعي مي كنند تا از روش ها و ابزارهاي مرتبط با اين گروه سني بهره برند. از مهم ترين مدل هاي يادگيري ، آموزش به روش بصري است كه بالاخص براي گروه سني كودكان بسيار مورد استفاده قرار مي گيرد. يكي از تكنيك هاي اساسي در اين روش استفاده از تصاوير است. از بعد روان شناسي ارتباط تنگاتنگي بين رويت يك تصوير و به خاطرسپاري آن وجود دارد. تصاويري كه با ديدن عكس و تصوير در ذهن نقش مي بندد از بسياري جهات به تصاويري شباهت دارند كه با ديدن دنياي واقعي در ذهنمان ايجاد مي شوند. فرهنگ هاي تصويري متعددي در سطح الفبا و لغت در زبان هاي مختلف طراحي و تدوين شده-اند. متاسفانه فرهنگ هاي موجود در زبان فارسي به خصوص در حوزه الفبا يا تصويري نيستند و يا تصاوير به كار رفته ملموس نبوده و فاقد جذابيت لازم اند. از اين رو پژوهش حاضر به تهيه و تدوين فرهنگ الفبايي تصويري در زبان فارسي پرداخته است. روش كار بدين صورت است كه گونه هاي مختلف حروف الفبا را بر پايه واژه اي كه در آن به كار رفته اند انتخاب كرده به نحوي كه تصوير مورد نظر ، اين حروف را در درون خود جاي دهد و از مجموعه اين تصاوير فرهنگي تهيه شده كه بطور اخص براي نياز كودكان،پيش از ورود به دبستان استفاده شود. لازم به ذكر است كه تصاوير واژه هاي استفاده شده علاوه بر جذابيت لازم ( دارا بودن طرح و رنگ مناسب اين گروه سني ) ، عيني و ملموس هستند تا به درك كودك از واژه و در نهايت حرف مورد نظر خللي وارد نشود. همچنين از واژه هاي بومي و غير بومي استفاده شده است تا چنانچه در آموزش زبان فارسي به كودكان و يا افراد بزرگسال به عنوان زبان دوم و خارجه به كار رود ، تصاوير استفاده شده نامأنوس و ناآشنا نباشند. بعلاوه سعي بر آن شد تصاوير گونه هاي مختلف حروف الفبا ارائه گردد ؛ بدين معنا كه براي حروفي كه براساس جايگاه كاربرد در واژه ، گونه هاي نوشتاري متفاوتي دارند (مانند عـ ـعـ ع ـع ) به تعداد تفاوت هاي نوشتاري شان ، طرح هاي تصويري متفاوتي ارائه گردد.. تعدادي از تصاوير طراحي شده در چند مهد كودك و پيش دبستاني در سطح شهر مشهد جهت آموزش حروف الفبا بر روي 48 آزمودني 6-5 ساله ( شامل 27 دختر و 21 پسر ) استفاده گرديد.نتايج بدست آمده نشان داد كه رائه فرهنگ تصويري مي تواند در امر يادگيري حروف الفبا تسهيل ايجاد كرده و حتي زمان يادگيري را نسبت به روش هايي كه امروزه به كار مي رود ، تسريع بخشد.