بازنمايي فرهنگ در كتابهاي آموزش زبان فارسي به غيرفارسي زبانان: مطالعۀ موردي چهار كتاب آموزش به غيرفارسي زبانان

هدف: هدف اين پژوهش بررسي رابطه آموزش زبان و فرهنگ و چگونگي نمايان شدن مولفه هاي فرهنگي زبان فارسي در كتابهاي آموزش زبان فارسي داخلي و خارجي به غيرفارسي زبانان خارج از ايران بود. روش: اين مقاله حاصل بررسي چهار نمونه از كتابهاي آموزش زبان فارسي به غير فارسي زبانان مي باشد، كه تلاش شده است براساس بيشترين ميزان كاربرد در تدريس به زبان آموزان خارجي انتخاب شوند اين چهار كتاب از ميان كتابهاي موجود در ايران و خارج از ايران براساس بيشترين ميزان كاربرد آنها براي تدريس به زبان آموزان غيرفارسي زبان انتخاب شده اندكه در نهايت دو كتاب از ميان ناشران ايراني و دو كتاب از ميان ناشران خارجي انتخاب شد تا بتوان مقايسه اي بين اين دو گروه انجام داد. روش انتخاب نمونه بدين صورت بود كه هنگام انتخاب كتابها بسيار كوشش شد تا تمام آنها در سطح مقدماتي باشند، بدين منظور از آنجايي كه سطح كتابهاي فارسي شيرين است و فارسي ايران امروز از دوكتاب ديگر يعني آزفا و زبان فارسي تاحدودي بالاتر بود به ناچار اين دو كتاب به صورت دو جلدي انتخاب شدند كه تقريبا اين چهار كتاب در سطح يكساني از آموزش قرار بگيرند. روش تحليل داده ها: پس از بررسي متون كتاب هاي منتخب فوق، كه شامل تمامي درسها و تمرينها و هرآنچه در كتابها نگاشته شده بود، نكات فرهنگي آموزش داده شده در هر كدام از آنها گردآوري و طبقه بندي شدند و سپس به بررسي عناصر فرهنگي گنجانده شده در اين كتابها و چگونگي نمايان سازي اين نكات فرهنگي پرداخته شد. اين كتابها در سطح واژه بررسي شدند و نتايج در قالب نمودار و جدول نيز ارائه شدند و سپس به مقايسه واژه¬هاي بدست آمده و نمودارهاي حاصل از آنها به صورت كمي و كيفي پرداخته شد. يافته ها: در ميان واژه هاي بسياري كه در حوزه هاي معنايي مختلف ارائه شده شده است، برخي از واژه¬ها را ميتوان يافت كه در هر چهار كتاب ذكر شدهاندو در اين كتابها مشترك هستند، مانند واژه¬هاي جمعه، تومان، قرآن، حافظ، عيد نوروز، اسلام، فوتبال، تهران. وجود اين نوع واژه ها كه در اين كتابها بازنمايي شدهاندمي توان نشان از ايدئولوژي مشتركي در ذهن نويسندگان اين كتابها داشته باشد و نيز مي تواند نمايانگر اين نكته باشد كه برخي واژه¬ها به دليل نزديكي به فرهنگ بومي ايران از اهميت بيشتري در ذهن نويسندگان اين نوع كتابها برخوردارند. در ميان كتابهاي مذكور كتاب فارسي ايران امروز در برابر سه كتاب ديگر توجه بيشتري نسبت به حوزة معنايي ادبيات داشته است، نه تنها تعداد اين واژه ها نسبت به بقيۀ كتابها بيشتر است، بلكه نوع انتخاب واژه ها نيز در اين كتاب قابل توجه است. نويسندگان اين كتاب بيشتر به معرفي آثار معاصر و مشاهير معاصر اين حوزه پرداختهاندو به معرفي كتابهاي اين حوزه توجه خاصي مبذول داشتهاندو در مجموع در اين حوزه بيشتر واژه¬هاي ارائه شده متعلق به فرهنگ بومي ايران هستند.