استعارۀ مفهومي «باغ» در ديوان شمس

استعاره، يكي از ابزارهاي تفهيم است كه به كمك زبان مي‌آيد تا مفاهيم انتزاعي را تبيين كند. شاعران، نويسندگان، عرفا، فلاسفه، مذهبيون، دانشمندان علوم مختلف شناختي و انساني و... بسياري از مفاهيم ذهني خود را به وسيله اين نوع از استعاره بيان مي كنند. مولانا جلال‌الدين محمد بلخي، سر خيل شاعران عارفي است كه توانسته ‌اند از اين نوع استعاره كمك بگيرند و بسياري از منويات و مفاهيم، از تجربيات شخصي خود در موضوع عوالم معنا را بيان كنند. اين پژوهش درپي آن بوده است تا انواع نگاشت‌هاي موجود در شعر مولوي را كه با استعارة باغ شكل گرفته‌اند، بيابد و تفسير نمايد. نتيجۀ تحقيق گوياي آن است كه عشق، معشوق، صفات معشوق، عالم غيب و عالم باقي، حسن و جمال، سرشت نامفهوم آدمي، ايمان و وحدت، بهشت، مرگ، وصل و ده ها مورد از اين دست در شعر مولانا به وسيلۀ استعاره مفهومي باغ و مترادفات آن بيان شده است. مولانا با استفاده از استعاره باغ و مترادفات آن نظير گلشن و جنت،‌ دشوارترين مفاهيم انتزاعي عرفاني را براي مخاطبان خود تبيين و تصوير كرده است.