بازتاب جبر و اختيار در آموزه هاي مولانا جلال الدين محمد بلخي و كارلوس كاستاندا

تفسير و تحليل قضا يا حكم الهي در اعيان موجودات بر آن نحوي كه وجود دارد و به منزلۀ يكي از احوال جاري ازلي و ابدي موجودات، موضوعي است بسيار گسترده كه در طول اعصار و قرون گذشته در انديشه و باور نظريه پردازان، حكيمان و فيلسوفان اديان مختلف بازتاب-هاي متعدد و متنوعي داشته است. اين مقولۀ فلسفي _ ديني از سويي در مسائل عرفاني و فلسفي ملت ها مطرح شده و از ديگر سو با موضوعاتي روانشناختي _ اجتماعي و فلسفي همانند جبر و اختيار درآميخته است. از آنجا كه حدود و ثغور مشخص شده اي براي چنين مباحثي ترسيم نشده است؛ طرح اينگونه مسائل همواره با تخليط ها، تنوع ها و نيز دوگانگي هايي همراه است. در ميان اختلاف نظرهاي موجود، اين نوشتار مي كوشد تا بازتابي توصيفي _ انتقادي از ديدگاه حكيم مولانا جلال الدين محمد بلخي، به منزلۀ عصارۀ عرفان اسلامي و گزيدۀ بهترين هاي اين فن در مقايسۀ با نظريه پرداز نامدار عرفان آميخته به كيميا و ساحري سرخپوستي «كارلوس كاستاندا»، ارائه دهد؛ به گونه اي كه تصويري تحليلي از معتقدات اين دو متفكر بزرگ در جهان كنوني ترسيم شود. اين پژوهش راهي است براي رسيدن به تحقيقات گسترده تر در اين زمينه و تلاشي در يافتن مشتركات ملت ها و زمينه-هاي متفاوت انديشه هاي عرفاني و شبه عرفاني.