بررسي انديشه‌هاي ديني، كلامي و عرفاني در آثار مولانا

عرفان پيشينه دراز و متداوم در جهان بيني بشريت دارد اما امروز عرفان و پيام عرفاني سر از نو در انديشه و شور حال مولانا جلال الدين محمد بلخي، براي بشريت و عصر حاضر به ويژه در اروپا و امريكا جدي گرفته شده است. عرفان، به معني شناختن است، شناخت حق تعالي و مراد از عرفان، شناسايي حق است. يكي از اين علوم كه با رگ و ريشه هاي عرفان و تصوّف پيوند خورده است، علم كلام انساني است. انديشه هاي كلامي در داخل متون عرفاني گاه يكسان و گاه متفاوت وارد شده اند. صوفيّه انديشه هاي كلامي را با زباني هنري و عرفاني بيان داشته اند. و به آن ها صبغه اي ادبي و متفاوت بخشيده اند. انديشه هاي كلامي از طريق متون صوفيّه به حيات جديد دست يافته اند. در اين مقاله جهت بررسي ارتباط عرفان و تصوّف با علم كلام، به بررسي انديشه هاي كلامي كه در مثنوي معنوي وارد شده است، پرداخته شده است. بنابرآنچه گذشت مي توان چنين نتيجه گرفت كه مولوي به دين اعتقادي كامل و عميق دارد و به طور كلي دين باوري و دين محوري در انديشه، مضمون و مفاهيم شعري او ريشه دوانيده است. از نظر مولوي شناخت و درك درست نسبت به خداوند، مقدمه اي است براي رسيدن به محبوب و معشوق ازلي. از اين رو او معتقد است كه به واسطه ي اشراف و آگاهي بر دين مي توان خدا را شناخت. به بيان ديگر دين شناسي مولوي مقدمه اي است بر خداشناسي او.