بررسي شناختي «مشكاة» و «زجاجة» در غزليات شمس

نگارندگان اين جستار با استفاده از رويكرد استعارة شناختي به بررسي استعاره پردازي مولوي از «خداوند» در غزليات شمس و تحليل ادراك وي از قرآن و جهان بيني‌اش مي پردازند. فرض اساسي نگارندگان اين است كه مولوي با توجه و تأسي به آية35 سورة نور به گونه‌اي ذوقي و عرفاني، مفهوم «خداوند» را وارد حيطة ادراك بشري كرده است و در اين باره مجموعه‌اي از استعاره‌هاي كليدي را حول محور كلان استعارة «خداوند نور است» ساخته است. بدين ترتيب با توجه به اين پيش فرض، نگارندگان به دنبال نحوة ادراك قرآني مولوي از مفهوم خداوند و كشف شگردهاي وي در خلاقه سازي استعارة فوق مي‌باشند. به عبارت ديگر نويسندگان، نخست با تحليل استعاره‌هاي قرآني و سپس با تحليل استعاره‌هاي غزليات شمس به دنبال چگونگي كاربرد آنها و مقايسه اين استعاره‌ها در دو متن مذكور مي‌باشند. نتايج تحقيق حاضر نشان مي دهد كه مولوي ديدگاه قرآني و ديني نسبت به خداوند را به مثابة موجودي قدرتمند با چاشني عرفان و ذوق شخصي خويش وارد قالب معشوق كرده و آن را به طرزي غريب سازي و دور از گفتمان معمول ديني كرده است، بااين حال وي در اكثر موارد با زيركي سعي در عدم عدول از هنجارهاي گفتمان ديني و صوفيانه داشته است.