بررسي كاركرد زباني در ساختار تمثيل هاي مقالات شمس و فيه مافيه

اين مقاله به بررسي و كشف ظرفيت هاي زباني در بطن تمثيل هاي مقالات شمس و فيه-مافيه مي پردازد. با وجود تقدم معني بر زبان در هر دو اثر، به نظر مي رسد كشف و گسترش ظرفيت هاي زباني در متن مقالات، خلّاقانه تر از فيه مافيه است. در مقالات، تقدم معني بر صورت همراه با معناهاي فرم ساز زباني و در نتيجه پيچيدگي زباني و تكامل روحي است؛ در حالي كه در فيه مافيه، تقدم معاني لزوماً به تكامل فرمي يا برجستگي خاص زباني منجر نمي شود. اين ويژگي در بيان تمثيل هاي مشهور و كليشه اي براي گريز از كليشه در مقالات ديده مي شود. نكته ي ديگر اينكه مقالات، تابوشكن است در حالي كه فيه مافيه تابوپرور است. مقالات، تابوهاي عالم عرفان از شطحيات تا شخصيت هاي بزرگ عالم عرفان را مورد تمسخر و تحقير شدن قرار مي دهد، برعكس فيه مافيه كه آنها را پرورش مي دهد. تأويل و بيان غيرمستقيم در مركز توجه شمس قرار دارد؛ درحالي كه صراحت بيان و توضيح و تبيين يكي از مؤلفه هاي مهم آموزش در ديدگاه مولاناست.