پارادوكس شمس و مولانا (بررسي وجوه تفاوت شمس و مولانا با تكيه بر آثار منثورمولانا و مقالات شمس تبريزي)

مقالة پيش رو با عنوان «پارادوكس شمس و مولانا» به بررسي وجوه تفاوت و تقابل‌هاي شمس و مولانا در انديشه و سلوك فردي و اجتماعي اين دو مي‌پردازد؛ همواره مولانا را متأثر از شمس دانسته‌ايم و عشق خالصانه و ناب ميان اين دو فرد، برجسته‌تر از هر ويژگي‌اي در رابطة شمس و مولانا ديده شده‌است، درحالي‌كه در بررسي شخصيت اين دو، آنچه بيش از هرچيزي جلب توجه مي‌كند، تفاوت‌هاي بنيادين ايشان است؛ تفاوتي كه منجر به كمال مولانا و نيز پايه‌گذار مكتبي جديد در عرفان شده‌است كه نه به‌تنهايي مكتب شمس تبريزي است و نه مكتب مولاناي پيش از ديدار شمس و تربيت‌شدة برهان‌الدين و بهاءالدين. اين بررسي در 3 محور اصلي انجام گرفته‌است: 1. عرف و اجتماع 2. شريعت 3. عرفان و طريقت. با استناد به آثار منثور مولانا(مكتوبات، فيه مافيه، مجالس سبعه) و تنها اثر شمس تبريزي(مقالات)، شمس و مولانا در تمام اين محورها با يكديگر تفاوت‌هاي چشمگيري دارند و با اين حال: «متحد جان‌هاي مردان خداست».