تبيين ظرفيت‌هاي ادبيات كودك در حكايت «غلام نمازباره» مثنوي مولوي از طريق تحليل نظام گذرايي

بازتاب تجربه‌ها و جهان‌بيني افراد در زبان را مي‌توان از طريق «فرايندهاي نظام گذراي» طبقه‌بندي و تحليل نمود. اين پژوهش ظرفيت‌هاي ادبيات كودك در داستان‌هاي مثنوي مولوي را بررسي مي‌كند. لذا با تحليل نظام گذرايي حكايت «غلام نمازباره» مثنوي بر اساس فرايندهاي نظام گذرايي دستور نظام‌مند نقش‌گراي (SFG) هليدي بخشي از اين ظرفيت‌ها و تناسب آن با مخاطبان كودك تبيين مي‌گردد. ازاين‌رو، نوع فرايندهاي نظام گذرايي نسبت داده‌شده به شخصيت‌ها، ميزان شركت مشاركان در فرايندها و تناسب نوع فرايندها با نقش شخصيت بررسي گرديد. بر اساس يافته‌ها، فرايندهاي كنشي هدفمند و ارادي به شخصيت‌هاي فعال و تغييردهندۀ وضعيت نسبت داده‌شده است و فرايندهاي رخدادي و غيرارادي به شخصي‌هاي منفعل داستان نسبت داده‌شده‌اند. به‌اين‌ترتيب به دليل موضع بلاغي راوي در جهت اقناع مخاطب از طريق انگيزش واقع‌گرايانه، نوع فرايندها و ميزان و نوع مشاركت شخصيت‌ها، مناسب‌ترين حالت ممكن با نقش آن‌ها در حكايت دارد. بيشترين فرايندهاي نظام گذرايي مادي و كنشي است كه متناسب با درك و جهان‌بيني كودك براي شناخت پديده‌هاست. به‌اين‌ترتيب شخصيت‌ها به‌طور غيرمستقيم و تأثيرگذارتر از طريق فرايندهاي نسبت داده‌شده بدان‌ها معرفي و شناخته مي‌شوند.